Αισθηματίας, όπως το εννοούσαν οι γονείς μας !

Απαντά ο δάσκαλος –λαογράφος Σταμάτης Αποστολάκης





Μια καθάρια βρύση κι ένα περιβόλι όμορφο. Αυτό είναι ο δάσκαλος-λαογράφος και σημερινός φιλοξενούμενος στην στήλη μας, Σταμάτης Αποστολάκης.
Ως Άνθρωπος (το προτάσσουμε) και ως επιστήμονας δάσκαλος-λαογράφος.
Ως άνθρωπος, είναι δεμένος με την οικογένειά του, το χωριό του, τον τόπο του, τους παλιούς αλλά και τους νέους μαθητές του. Ως καταξιωμένος πλέον λαογράφος-δάσκαλος ερευνά, καταγράφει και διασώζει την παράδοση του τόπου. Και συνεχίζει, να διδάσκει, να ζωντανεύει και να μπολιάζει τα παιδιά μας, στα ήθη, στα έθιμα και στον λαϊκό μας πολιτισμό. Με τον μοναδικό ζωντανό του λόγο και τρόπο.
Πατριάρχη της δασκαλοσύνης και της λαογραφίας τον αποκάλεσε πρόσφατα ο άλλος «ιππότης» της δασκαλοσύνης-λογοτέχνης Βαγγέλης Κακατσάκης. Δασκαλοσύνη στις γενιές που δίδαξε και, εδώ και δεκαετίες, «δασκαλοσύνη» της λαογραφίας του τόπου μας.
Όπως φαίνεται από την πορεία ζωής του ο Σταμάτης Αποστολάκης είχε μέσα του και τα δυο «μικρόβια». Του δασκάλου και της λαογραφίας. Σημαντικό «Φάρο» για τους δασκάλους τον αποκάλεσαν πρόσφατα. Ενώ για την προσφορά του στη συλλογή πολύτιμου λαογραφικού υλικού έχει βραβευτεί δυο φορές από την Ακαδημία Αθηνών.
Το 1954 διορίστηκε δάσκαλος στην περιοχή Κορεστίων Καστοριάς, όπου έμεινε ως το 1959 (και κρατά ακόμα δεσμούς με μαθητές του ακόμα και του νυχτερινού σχολείου). Έπειτα, μετατέθηκε στο Ροδοβάνι και στον Αγριλέ Σελίνου. Εργάστηκε ως βοηθός επιθεωρητού στα Χανιά και μετά δίδαξε σε δημοτικά σχολεία της πόλης μας έως το 1986,που συνταξιοδοτήθηκε.
Μεταξύ 1966-68 παρακολούθησε (μετά από εισαγωγικές εξετάσεις) πρόγραμμα μετεκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με καθηγητές τους Ι.Θ.Κακριδή (ελληνική γλώσσα), Γ. Σπυριδάκη (Ελληνική λαογραφία), Ν. Τομαδάκη (Ελληνική λογοτεχνία).
Έγινε συλλέκτης, από το 1959, λαογραφικής ύλης (ιστορία, θρύλοι, παραδόσεις, δημοτικά τραγούδια κ. ά) την οποία άρχισε να συστηματοποιεί από το 1968 οπότε ολοκλήρωσε την μετεκπαίδευσή του.
Ο λαογράφος, μέσα του, ήδη είχε αρχίσει να «κατακτά» τον Σταμάτη Αποστολάκη.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η αγάπη του για τη λαογραφία και η τελειομανία του τον οδηγούν σε σχολαστική επιστημονική έρευνα. Πάνω από 150 μελέτες του σε θέματα λαϊκού πολιτισμού έχουν δημοσιευθεί και συνεχίζουν να δημοσιεύονται μέχρι σήμερα.
Παράλληλα, εργάστηκε στην ΕΡΑ Χανίων ως ραδιοφωνικός παραγωγός με τις εκπομπές «Συγγραφείς και κείμενα της Κρήτης» και «Λαογραφικά της Κρήτης», δίδοντας ζωντανή, ζωτική, πνευματική τροφή στους ακροατές όλης της Κρήτης. Ανάλογη ήταν και η προσφορά του στην εκπομπή «Χριστιανική λαογραφία» στο «Ράδιο Μαρτυρία» της Ι.Μ.Κ.Α.
----------------

Από το 1966 μας μεταφέρει κάθε εβδομάδα τον παλμό των Πνευματικών και Πολιτιστικών γεγονότων του τόπου μας στην ομώνυμη, μόνιμη στήλη του στα Χανιώτικα Νέα. Με αρχή και τέλος, πάντα, τον δικό του ανθρώπινο-χριστιανικό, σεβαστικό στον Θεό και τον άνθρωπο, χαιρετισμό.
Κατά καιρούς έχει αρθρογραφήσει στο σύνολο σχεδόν του ημερήσιου και περιοδικού Κρητικού τύπου. Αδιάλειπτη και σημαντική είναι η συμμετοχή του σε Κρητολογικά και διεθνή συνέδρια με ανακοινώσεις που ξεχωρίζουν.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο. Περίπου 126 βιβλία και μελετήματα.
Αναφέρουμε μερικά: «Λαογραφικά Μελετήματα στον Ελευθέριο Βενιζέλο», «70 χρόνια Επιμνημόσυνοι λόγοι για τον Ελευθέριο Βενιζέλο», τα «Λαογραφικά του Δωδεκαημέρου», «Οι Μακεδονομάχοι στην Δημοτική Ποίηση» «Αθλητισμός και Αγωνίσματα στην Κρήτη επί Τουρκοκρατίας»», «Από τα Χανιά ως το Κολυμπάρι» « Η Μάχη της Κρήτης στο Δημοτικό Τραγούδι του Νησιού».
Τελευταίο, φετινής εσοδείας, βιβλίο το «Ριζίτικα τα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης». Δεύτερη έκδοση επαυξημένη και εμπλουτισμένη με όλες τις παραλλαγές βιβλιογραφίας. Ο ίδιος γράφει στον πρόλογο του βιβλίου: "Το μεγαλύτερο μέρος του τόμου κατέχει δικαιωματικά, και λόγω του τίτλου, το Ριζίτικο τραγούδι. Δεν αποκλείστηκαν όμως για την όλη οικονομία και διαίρεση της συλλογής και τραγούδια απ' όλη την Κρήτη, που βέβαια δεν είναι Ριζίτικα. Μερικά μάλιστα είναι διαδεδομένα και στο πανελλήνιο... Ασφαλώς όλα μαζί αποτελούν το θησαυρό που λέγεται κρητικό δημοτικό τραγούδι. Η Κρήτη στάθηκε τυχερή ως προς τη διάσωση του δημοτικού ποιητικού της λόγου. Δεν έλειψαν ποτέ οι εκλεκτοί και οι ευαίσθητοι που έκαναν έργο ζωής το αποθησαύρισμα και τη δημοσίευσή του". Ο δικός μας εκλεκτός και ευαίσθητος είναι ο Σταμάτης Αποστολάκης. Που πρεπίζει τα Χανιά, την Κρήτη, την Ελλάδα, με την λαογραφική-επιστημονική του έρευνα. Και με αυτό το βιβλίο, ως επιστέγασμα της πολύχρονης και πολύμοχθης λαογραφικής του έρευνας και συγγραφικής προσφοράς, πρέπει να προταθεί και να τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών. Του οφείλεται και αυτή η τιμή. Και μας κάνει περήφανους που ένας πνευματικός άνθρωπος του δικού του βεληνεκούς είναι Κρητικός, είναι Χανιώτης. Και βέβαια, είναι και αισθηματίας. (Μια αρετή που προτιμά στους άνδρες επειδή την κατέχει)
Ο Σταμάτης Αποστολάκης είναι παντρεμένος με την Ελευθερία Κοντάκη και έχει δυο παιδιά, την Αναστασία που είναι αρχαιολόγος και τον Απόστολο που είναι δικηγόρος.






• Ποιο είναι το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας;
Τελειομανής, ότι ξεκινήσω δεν σταματώ αν δεν κλείσει κι ο επίλογος

• Τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί;
Το συνήθειο!

• Τι είναι για σας ευτυχία;
Ν’ αντικρύζω το χαμόγελο στο προσωπάκι των εγγονιών μου και νά ’μαστε όλοι καλά!

• Η τελευταία φορά που ξεσπάσατε σε γέλια;
Πάντως, πρόσφατα από κάτι «ζαβό»…

• Το βασικό σας ελάττωμα;
Το ότι δεν μένω εύκολα ευχαριστημένος με μένα!


• Η βασική σας απασχόληση;
Η συλλογή και οργάνωση της ύλης για λαογραφικά και ιστορικά μελετήματα!

• Ποια αρετή προτιμάτε σε ένα άνδρα;
Νά ’ναι αισθηματίας όπως το εννοούσαν οι γονείς μας !

• …σε μια γυναίκα;
Νά ’ναι ειλικρινής !

• Τι εκτιμάτε περισσότερο στους φίλους σας;
Την ειλικρίνεια των αισθημάτων τους

• Αν δεν ήσασταν ο εαυτός σας ποιος θα θέλατε να ήσασταν;
Δεν έχω σκεφτεί για την ώρα…

• Ποιος θα ήταν ο ιδανικός τόπος για να ζήσετε;
Στο χωριό μου∙ όπως παλιά

• Το αγαπημένο σας ταξίδι;
Ρόδος (που σπούδασα) και Καστοριά (που πρωτοδιορίστηκα δάσκαλος).

• Ο αγαπημένος σας συγγραφέας;
Ο Νικ. Πολίτης και άλλοι μεγάλοι λαογράφοι μας

• Ο αγαπημένος σας ποιητής;
Ο Παλαμάς («Ασάλευτη ζωή»), κ.ά. διαλεκτικοί λαϊκοί ποιητές!

• Ο αγαπημένος σας συνθέτης;
Ο Θεοδωράκης

• Ο αγαπημένος σας ζωγράφος;
Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος

• Ο αγαπημένος σας ήρωας –ηρωίδα από την λογοτεχνία;
Είναι πολλοί. Σημειώνω «τον Δασκαλογιάννη» του Μπάρμπα Παντζελιού, τον «Καπετάν Μιχάλη» του ομώνυμου έργου του Ν.Καζαντζάκη, κι’ άλλοι, κι’ άλλες.

• Τι απεχθάνεστε περισσότερο ;
Το ψέμα και την υποκρισία!

• Σε ποια λάθη δείχνετε την μεγαλύτερη επιείκεια;
Στα λάθη των παιδιών (εγγονιών και μαθητών μου).

• Με ποιο φυσικό ταλέντο θα θέλατε να είστε προικισμένος;
Να παίζω καλύτερο μαντολίνο. Όπως προ πενήντα χρόνων…

• Με τι ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας;
Με την οργάνωση της, δυστυχώς, απέραντης βιβλιοθήκης μου.

• Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Η αρρώστια δικών μου κι εμένα…

• Εάν συναντούσατε το Θεό τι θα θέλατε να σας πει;
Τί να προλάβω να διορθώσω

• Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτό τον καιρό;
Σε διάθεση δημιουργικής εργασίας. Ο διαθέσιμος όμως χρόνος είναι λίγος!

• Ποιο είναι το μότο σας ;
Ότι προλάβουμε, γιατί ο χρόνος τρέχει…


Δημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα 29-5-10