Το ’κανα, το ξέχασα και το θυμάμαι

Απαντά ο γλύπτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Χανίων Γιάννης Μαρκανωνάκης



Από το 1983, δίνει ένα ενεργητικό παρόν στην τέχνη. Πανελλαδικά και τοπικά. Στην τέχνη με ρεαλιστικές αλλά και υπερεαλιστικές δημιουργίες. Με πρωτότυπες σε ύφος και μορφή, αρχέγονες, μυθολογικές αναπαραστάσεις, γεννήματα του προσωπικού του μύθου μέσα από την καθημερινή συνάντησή του (είναι και βιβλιοφάγος βλέπετε) με τους παγκόσμιους μύθους. Και ιδιαίτερα με τους μύθους του τόπου και του χώρου μας. Παράλληλα, δίνει ένα ενεργητικό παρόν στη γενικότερη πολιτισμική ζωή του νομού μας. Με την ποικίλη, εικαστική, εκπαιδευτική, δημοσιολογική, πολιτιστική και ευρύτερα πολιτισμική δημιουργία και προσφορά του, από… γεννησιμιού του στα Χανιά. Αφού… λίγο αργότερα ασχολήθηκε, πρωταθλητικά μάλιστα, με τον κλασικό αθλητισμό. Μετά τις σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας έκανε και σπουδές Σύγχρονου Χορού στο Κ.Ε.Ρ. οι οποίες, σε συνδυασμό με την εικαστική και γενικότερη παιδεία του, τον ενέπνευσαν να δημιουργήσει και να διευθύνει (μαζί με την Έφη Καλούτση) 4 διοργανώσεις (1990-1994) του «Διεθνούς Φεστιβάλ Εκφραστικού Χορού» στα Χανιά. Από το 1983 δίνει ένα αποδοτικό παιδαγωγικό παρόν στην πόλη έχοντας διδάξει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης εικαστικές εφαρμογές, παράλληλα με τη διδασκαλία σ’ ελεύθερα εργαστήρια. Συνεχίζει δε να διδάσκει, παράλληλα με την καλλιτεχνική διεύθυνση στο Εικαστικό Εργαστήριο του δήμου Χανίων. Επίσης από το 1983 μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει περισσότερα από 50 happenings, δράσεις εικαστικές και Χοροθεατρικές παραστάσεις. Όλα, προσφορά - συμβολή στην τέχνη και την πολιτιστική δραστηριότητα της πόλης. Όπως άλλωστε και η συμμετοχή του ως μέλος στο συμβούλιο της Δημοτικής Πινακοθήκης και ως σύμβουλος δημάρχων Χανίων, διαχρονικά, σε θέματα Τέχνης. Είναι πάντα πρόθυμος να προσφέρει χρόνο και κόπο, όταν και από όπου του ζητηθεί. Πολλές από τις εκθέσεις που οργανώνει άλλωστε έχουν ποικίλους πολιτιστικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Είναι παρών στις περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις που αφορούν στις Τέχνες, στο λόγο, στην παράδοση. Και ταυτόχρονα αρθρογραφεί τακτικά για θέματα Τέχνης στα «Χανιώτικα Νέα» και σε έντυπα τέχνης.

Έχει δημιουργήσει ανδριάντες και προτομές, καθώς και αρκετά έργα από ορείχαλκο και πέτρα που έχουν τοποθετηθεί σε δημόσιους χώρους. Έχει στο ενεργητικό του δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Έχει εκπροσωπήσει την χώρα μας σε διεθνείς διοργανώσεις (τελευταία φορά το 2005 στην Μπιενάλε Λούλεο, Σουηδίας). Αδύνατο να χωρέσουν εκθέσεις, έργα και όλη η δραστηριότητά του στη σελίδα.
Τρία από τα έργα του έχουν πάρει πρώτο πανελλήνιο βραβείο. Το Μνημείο αντίστασης 1941, Παναγιά Κεραμειά, Ανδριάντας Σ. Καγιαλέ - Τάφοι Βενιζέλων και τελευταία το Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων έξω από την βίλα Κούνδουρου, του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν χθες, στα πλαίσια του εορτασμού της Μάχης της Κρήτης.
Το Μνημείο Πεσόντων, το οποίο από χθες κοσμεί -επίσημα- τον χώρο έξω από την βίλα δίδοντας αισθητική ανάσα στην περιοχή «τον βασάνισε» από το 2002. Χρειάστηκαν 3.000 ώρες δουλειάς. Απεικονίζεται ο Ίκαρος, σύγχρονος αεροπόρος, που πέφτει για να προασπίσει τα πάτρια εδάφη, δηλαδή, τα ήθη, τα έθιμα, τον Ελληνικό πολιτισμό κατά προέκταση. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο είναι ένα «πολυσύνθετο ρυθμολογικά αλλά και τόσο Ελληνικό έργο μνημειακής γλυπτικής». «Στη σημερινή εποχή της απόλυτης εκλεκτιστικής ανάδειξης αισθητικών δεδομένων, οδηγός μου», λέει ο δημιουργός, «η ύστερη Αναγέννηση με τον Μ. Άγγελο, το Μπαρόκ με τον Ρούμπενς και τον Γκρέκο, ο ρομαντισμός του Ντελακρουά και ο υπερρεαλισμός του Νταλί». Διότι, όπως «εξομολογείται» στην στήλη, «βλέπουν τα χέρια μου, μα πάλι αν μου τα κόψουν θα βλέπουν οι πατούσες μου. Γλυπτική κάνω με το νου μου που δίνει εντολές στη ροή της ύπαρξης μου».
Ο Γιάννης Μαρκαντωνάκης παντρεμένος με την εκπαιδευτικό Ζωή Κολάρου και με ένα γιο, τον Πέτρο 13 ετών, απαντά σήμερα στο Μου σου του α λα Προύστ με ένα δικό του, εντελώς πρωτότυπο αισθητικά και υφολογικά, τρόπο: Αλφαβητικά και… αυτοσχεδιαστικά. Διαβάστε πώς.

• Ποιο είναι το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας;
Αυτοσχεδιαστικός, αυτοαναιρετικός, αυτοκριτικός.

• Τι σας κάνει να σηκώνεστε το πρωί;
Βρικόλακας είμαι, δουλεύω τη νύχτα κοιμάμαι το πρωί. Βολικά βιώνω.

• Η τελευταία φορά που ξεσπάσατε σε γέλια;
Γελώ όταν έχω απέναντί μου γλυκούς ανθρώπους. Οι γλοιώδεις μου φέρνουν θλίψη.

• Αγαπημένος σας ποιητής;
Δημουλά Κική, Μανσούρ Τζόις, Ανν Σέξτον και δεκαεννιά ακόμα άντρες με οδηγό μου τον Ανδρέα Εμπειρίκο.

• Αν δεν ήσασταν ο εαυτός σας ποιος θα θέλατε να είστε;
Εκατοντάδες άλλοι μέσα από το πρίσμα ενωτικής συγκρότησης του εαυτού μου, Λέει ο Βαλερύ « Οι σκέψεις που κρατάμε για τον εαυτό μας χάνονται. Η λήθη αποκαλύπτει ότι το εγώ είναι κανείς. Δεν θα ήμουν εγώ αν δεν μπορούσα να είμαι ένας άλλος».

• Το βασικό σας ελάττωμα;
Εμπιστεύομαι υπερβολικά τους άλλους έχοντας οδηγό μου την αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Τώρα αν κάποιος το βλέπει προτέρημα…

• Ποια αρετή προτιμάτε σε μια γυναίκα;
Ζωή διακριτική, συντροφική, ζυγιασμένη.

• Σε έναν άνδρα;
Ήθος που δεν γίνεται ηθικόλογα, προμετωπίδα. Ηδυ-γλωσσία, ηρωισμός.

• Εάν συναντούσατε το Θεό τι θα θέλατε να σας πει;
Θα του έλεγα να μου πει αν θεωρεί σωστό, αφού ελέγχει το φως, γιατί παραχώρησε το σκοτάδι στο διάβολο; Θεωρητικά, φυσικά.

• Ποιός θα ήταν ο ιδανικός τόπος για να ζήσετε;
Ιδανικός ήταν, είναι και θα είναι ο ιδιωτικός χώρος ανάμεσα στα ιζηματογενή αρχεία μου στην ιδιαιτέρα πατρίδα μου.

• Ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Καρκίνος που σε καίει αργά, χωρίς καρτερικότητα.

• Τι εκτιμάτε στους φίλους σας;
Κρητικούς ή όχι τους θέλω κριτικούς, αυτοκριτικούς και ετεοΚρήτες(ομηρική λέξη: γνήσιος, αυθεντικός, κρητικός).

• Ποιο είναι το μότο σας;
Λήθη μνήμη 1-2.΄Η ο στίχος του Τ.Σ. Έλιοτ «Το ΄’κανα, το ξέχασα και το θυμάμαι».

• Ο αγαπημένος σας συνθέτης;
Μεγάλος Ερωτικός και Σουίτ Μούβι του Μάνου Χατζηδάκη, «Μυστήριο» του Γιάννη Χρήστου, ο μεγάλος Μακάβριος του Cyorgy Ligeti, “Musik im Bauch” του Stockhausen (Όλα από την δεκαετία του 70).

• Ποια αρετή προτιμάτε σε έναν άνδρα;
Να μην επικαλείται τον ανδρισμό του και να είναι ντόμπρος.

• Με ποιο φυσικό ταλέντο θα θέλατε να είστε προικισμένος;
Ξένων γλωσσών εκμάθηση (δυστυχώς λατρεύω τις γλώσσες από την λογοτεχνία και την ποίηση). Να ξεχωρίζω εύκολα τους υποκριτές.

• Ο αγαπημένος σας συγγραφέας;
Όμηρος, Χορτάτζης, Ουμπέρτο Εκο, Πωλ Βαλερύ, Μ. Φουκώ, Αντόνιο Ταμπούκι, Μάρω Δούκα

• Τι απεχθάνεστε περισσότερο;
Περισσότερο μ’ ενοχλεί η ιδέα να καθίσω στις πρώτες σειρές καθισμάτων σε πολιτιστικές εκδηλώσεις.

• Η βασική σας απασχόληση;
Ρομαντικές οπισθοδρομικές ασχολίες. Καθημερινά ημερολόγια εδώ και 35 χρόνια. Καταγραφή ονείρων χειρόγραφα, καθημερινά τα τελευταία δέκα χρόνια. Βιντεοεγγραφές καθημερινά εδώ και 20 χρόνια, αποκόμματα, μικροσκουπίδια… Ουφ! Ζωή σε ροή με τέρμινα διακριτά.

• Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεσθε αυτόν τον καιρό;
Σαρκαστική, αυτοδιυλιστική, κοιτώντας γύρω μου, συνθετικά. Σώφρονα νομίζω.

• Η ταινία που σας σημάδεψε;
Στάλκερ και 6 ακόμα του Ταρκόφκι. Σατυρικόν και άλλες τόσες του Φελίνι. Όλες του Μπονιουέλ. Ιδιαίτερα ο Ανδαλουσιανός σκύλος, το Φάντασμα της Ελευθερίας και ενδεικτικά ο Συμεών της ερήμου.

• Τι είναι για σας ευτυχία;
Τύχη και ευτυχία να κοντρολάρεις τις επιλογές σου υπηρετώντας τις.

• Τι είναι για σας δυστυχία;
Υπεροψία, υπερβολική ματαιοδοξία, υποκρισία και υστερίες κάθε λογής να σε φλερτάρουν.

• Ο αγαπημένος σας ζωγράφος;
Φρόιντ Λούσιαν και άλλοι 50 (ως δάσκαλος). Φειδάκης Παναγιώτης, Χαρίσης Ηλίας -φίλοι και συγκάτοικοι. Φειδίας, Ροντέν, Μουρ, οι γλύπτες μεταξύ τόσων.

• Σε ποια λάθη δείχνετε την μεγαλύτερη επιείκεια;
Χαλαρή αναβλητικότητα. Χωρίς συστολές χωρο-δια-τακτικά.

• Με τι ασχολείστε στον ελεύθερο χρόνο σας
Χρόνος ελεύθερος δεν χωρεί στις επιλογές μου αφού είναι μπερδεμένα τα όρια δουλειάς, δημιουργίας, χαλάρωσης.

• Σε ποια περίπτωση επιλέγετε να πείτε ψέματα;
Ψέματα εγώ; Μεταψ(μ)έλησα, αποψιλώντάς τα σε ψήγματα.

• Τι σας λείπει περισσότερο;
Ω!! μα το Ο! Οφείλω να οδηγώ τον εαυτό μου και την οικογένειά μου σε τόπους με περισσότερη τέχνη. Δεν ονειδίζω όμως, ίσως γιατί ονειρεύομαι με Ω και ω-νει-ρεύομαι είμαι ζωντανός αγκιστρωμένος στην άκρη του μυστακίου του Νταλί. Ωϊμένανε…ωϊμέ;!


Δημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα 22-5-10