Οκτώ Ιανουαρίου 2011. Σάββατο κι απόβραδο. Κρύο. Αλλά με πολιτιστική –πολιτισμική… ασετυλίνη την πρεμιέρα της νέας θεατρικής παραγωγής «Οι Δανειστές» του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ), έκανε …κλασικά με το δεξί το φετινό ποδαρικό της θεατρικής σεζόν. Με ένα κλασικό έργο του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου, σκηνοθετημένο από έναν υψηλής κλάσεως σκηνοθέτη, γνωστό στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τον Γιάννη Ιορδανίδη. Ο οποίος έχει κάνει και την μετάφραση και δραματουργική επεξεργασία της παράστασης.
--------------
• Τον Γιάννη Ιορδανίδη πλαισιώνει ένα σπουδαίων προδιαγραφών κάστ συντελεστών, που δικαίωσαν την φήμη τους όπως απέδειξε η άρτια παράσταση που είδαμε, καθώς όλοι υπερασπίστηκαν με πάθος και όραμα τους ρόλους και τα καθήκοντά τους στην παράσταση. Γι’ αυτό και οι Χανιώτες που γέμισαν ασφυκτικά την θεατρική αίθουσα του Βενιζέλειου Ωδείου Χανίων χειροκρότησαν επανειλημμένα με ενθουσιασμό:
Συντελεστές
• Τον σκηνογράφο Γιώργο Λυντζέρη, που δημιούργησε το λιτό σκηνικό θεάτρου «δωματίου» που ο ίδιος ο συγγραφέας προσδιορίζει, με φαντασία και εικαστική δεινότητα «ανοίγοντάς το», όπως λέει, σε «κοινή ηδονοβλεπτική θέα».
• Την πολύ γνωστή και επιτυχημένη συντοπίτισσα Κατερίνα Μαραγκουδάκη στο φωτισμό (που παίζει ιδιαίτερο «ρόλο» στο έργο).
• Τον βοηθό σκηνοθέτη και υπεύθυνο της μουσικής επιμέλειας Αλέξανδρο Νταβρή, γνωστό από διάφορες θεατρικές και και τηλεοπτικές παραγωγές και βέβαια τις «ψυχές» της παράστασης τους ηθοποιούς Αγάπη Μανουρά, Μιχάλη Μαρκάτη και Ζαχαρία Ρόχα.
• Όλοι αυτοί βέβαια κατάφεραν να συναντηθούν χάρις στις επιλογές του καλλιτεχνικού δ/ντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ, του Μιχάλη Αεράκη, που εδώ και μία δεκαετία , βήμα –βήμα, με σύνεση, όραμα, δουλειά, καλή οικονομική διαχείριση, καλές και πολλές προσωπικές σχέσεις με επιτυχημένους ηθοποιούς και σκηνοθέτες της χώρας αλλά και δημόσιες σχέσεις, έχει ανεβάσει το ΔΗΠΕΘΕ. Κρήτης στις 2-3 πρώτες θέσεις των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. της χώρας.
• Γι αυτό και δεν είναι τυχαίο, ότι ο Μιχάλης Αεράκης συμμετέχει τώρα στην επιτροπή του Υπ. Πολιτισμού-Τουρισμού που θα αποφασίσει για το μέλλον των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ όλης της χώρας. (Αυτό όμως είναι μια άλλη… κουβέντα μιας άλλης στήλης που θα την κάνουμε σύντομα. Καθώς, και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης θα πρέπει να ενσωματωθεί στις πολιτιστικές πολιτικές των νέων «Καλλικρατικών» αυτοδιοικητικών οργάνων και βέβαια να τοποθετηθούν τα νέα όργανα διοίκησής και διαχείρισής του).
• Επίσης σημαντικό «ρόλο» παίζουν όλα αυτά τα χρόνια και σήμερα το Διοικητικό και τεχνικό προσωπικό του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. αφού για να λειτουργήσει το θέατρο σωστά χρειάζεται να συντονίζονται όλοι .
• Κλασικές και άψογες είναι και οι φωτογραφίες του Σήφη Βατσάκη, ο σχεδιασμός του προγράμματος-αφίσας από το Αλέξη Κουβαριτάκη (ΟΝ) και η ποιοτική του εκτύπωση από τις Γραφικές τέχνες Γεωρβασάκη.
• Πολύ σημαντικός βέβαια είναι και ρόλος των χορηγών του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ που είναι όλα τα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ της Κρήτης και βέβαια ο μόνιμος χρυσός χορηγός του, η ΑΝΕΚ LINES.
• Παραστάσεις: Παρασκευή-Σάββατο 9 μ.μ και Κυριακή και Δευτέρα 7.30 μ.μ.
Θυμός, απελπισία, «δανεικά», ψυχόσταση
• Ο «Δανειστές» είναι ένα «μοντέρνο» κλασικό έργο παρ’ ότι γράφτηκε το 1888. Επειδή τα συναισθήματα που περιγράφει εξακολουθούν να ταλανίζουν τις σχέσεις των δύο φύλων και των ανθρώπων γενικότερα. Ακόμα, το «τρίγωνο» του Στρίντμπεργκ δεν είναι μόνο το συνηθισμένο «Ιψενικό τρίγωνο». Είναι και τρίγωνο «κοινών» συναισθημάτων.
• Οι ήρωες του έργου, ξεχειλίζουν από θυμό – από όλους προς όλους – και από το δίδυμο αδελφάκι του θυμού, την απελπισία.
• Ο Ζαχαρίας Ρόχας έχει την τύχη να παίζει τον πιο αβανταδόρικο ρόλο του έργου, τον Γκούσταβ, πρώην σύζυγο της Θέκλας – είναι ο μόνος που γνωρίζει σε όλο το έργο τι συμβαίνει, και κινεί τα νήματα ώστε να καταστρέψει το ζευγάρι και να πάρει την εκδίκησή του. Αλλά και ο ρόλος πραγματικά ευτυχεί στην απόδοσή του από τον ηθοποιό, που με μαστοριά καθοδηγεί τους πρώην θύτες και νυν θύματά του στην καταστροφή, χωρίς να χάνει την ευκαιρία να γίνεται υπέροχα σαρκαστικός αλλά κυρίως χωρίς να ξεχνάει, και να μεταδίδει υποδόρια στο κοινό σε κάθε στιγμή του έργου, την βαθύτερη δική του συντριβή που τον οδηγεί στις πράξεις τους. Στην τελική του αναμέτρηση με την πρώην γυναίκα του, χωρίς να καταφύγει καθόλου σε συναισθηματισμούς, δείχνει επιτέλους και με λόγια πόσο τσακισμένος είναι και ο ίδιος.
• Ο Μιχάλης Μαρκάτης παίζει πειστικά και σε κάποιες στιγμές σπαρακτικά τον Άντολφ, τον αδύναμο και αξιοθρήνητο πλέον, μετά από κάποια χρόνια γάμου με την Θέκλα, νυν σύζυγο. Άδειος πια από καλλιτεχνική έμπνευση και βλέποντας την γυναίκα του να απομακρύνεται, ο Άντολφ αισθάνεται ανήμπορος, ανάπηρος όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά. Προσωπική μας επιθυμία θα ήταν ο καλός ηθοποιός να «κουβαλούσε» λιγότερο την συντριβή του εξωτερικά – η εσωτερική συντριβή συχνά είναι πολύ συγκλονιστικότερη της εξωτερικής. Κάτι τέτοιο βέβαια θα απαιτούσε μια πολύ δύσκολη ισορροπία με το ίδιο το κείμενο του Στρίντμπεργκ, που απαιτεί από τον Άντολφ να δηλώνει την εσωτερική του διάλυση.
• Παρά τους δύο πολύ ενδιαφέροντες αντρικούς χαρακτήρες, το σκηνοθετικό στοίχημα του έργου παίζεται πάνω στον ρόλο της γυναίκας-βαμπ, που ενώ τους είναι τόσο απαραίτητη ταυτόχρονα διαλύει τους δύο άντρες της ζωής της. Η αμερικάνικη αργκό «βαμπ» ταιριάζει πολύ περισσότερο στον χαρακτήρα της Θέκλας από το γαλλικό «φαμ φατάλ», αφού η Θέκλα δεν είναι απλά μια μοιραία γυναίκα αλλά ένα βαμπίρ (συντομογραφία του οποίου αποτελεί το βαμπ), μια γυναίκα που πίνει το αίμα των αντρών για να κερδίζει σε γνώσεις, κοινωνική θέση, προώθηση της καριέρας της, και κυρίως νιότη. Κι όταν πάρει ότι έχει κάθε άντρας να της δώσει, τον εγκαταλείπει για τον επόμενο. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Ιορδανίδης κερδίζει το στοίχημα – ένα ακόμα, στην μεγάλη καριέρα του στην Ελλάδα και στην Ευρώπη – αφού η Αγάπη Μανουρά, που ερμηνεύει την Θέκλα υπηρετεί απόλυτα τον μισογυνισμό του Στρίντμπεργκ. Η γυναίκα που βλέπουμε επί σκηνής δεν είναι άδεια από συναισθήματα – αντίθετα, αγαπάει και τον πρώην και τον νυν
σύζυγό της. Αλλά τους αγαπάει όσο μπορεί η ίδια να αγαπήσει, δηλαδή πάντα λιγότερο απ’ ότι αγαπάει τον εαυτό της – ούτε καν η γέννηση του παιδιού της δεν την έκανε να βάλει τον εαυτό της σε δεύτερη μοίρα. Ο δικός της θυμός απευθύνεται κυρίως στην ίδια της τη φύση – που την κάνει να νιώθει ελλιπής, να έχει ανάγκη από την αντρική επιβεβαίωση και στήριξη. Στο έργο του Στρίντμπεργκ οι άντρες δανείζουν συνεχώς και στο τέλος ανακαλύπτουν πως ποτέ δεν θα πάρουν πίσω από την γυναίκα εξ’ ολοκλήρου το χρέος. Και αυτό τους οδηγεί στην καταστροφή.
Η αιχμηρότητα των λέξεων
• Το έργο «Δανειστές» είναι ένα δύσκολο έργο του κλασικού ρεπερτορίου. Ρεπερτόριο το οποίο τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. έχουν και εκπαιδευτική και καλλιτεχνική υποχρέωση να ανεβάζουν. Είναι ένα έργο με ακατάπαυστο διάλογο, ο οποίος όμως δεν κουράζει αφού η αυτό-ανάλυση και τα «ψυχικά» δάνεια των τριών ανθρώπων, έτσι όπως αναλύονται μέσα από την αιχμηρότητα των λέξεων, κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον για την συνέχεια.
• Η «αιχμηρότητα των λέξεων», λοιπόν, είναι και ο τίτλος του σημειώματος του σκηνοθέτη Γιάννη Ιοαρδανίδη, στο πρόγραμμα του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ.
• «Αν στους «Δανειστές» του Στρίντμπεργκ, γράφει, ενυπάρχει η ανάγκη ενός εγκλήματος συνοδευόμενη από τον παροξυσμό του συναισθήματος, στα πρωτογενή υλικά του δημιουργού τους, διακρίνει κανείς την εφαρμογή του μηχανισμού μιας ιστορίας μυστηρίου.
• Ενας «προμελετημένος» θάνατος που αυτοσχεδιάζεται και του οποίου το κίνητρο παραμένει ανεξιχνίαστο και το όπλο του εγκλήματος ανεντόπιστο, αφού δεν είναι άλλο από τις λέξεις. Οι λέξεις θα διαπράξουν το έγκλημα.Ενας πρώην σύζυγος χειραγωγεί τον αντικαταστάτη του-ο οποίος φυσικά δεν τον γνωρίζει-και τον παρασύρει στο λαβύρινθο της αμφιβολίας, για το αν η γυναίκα του είναι πιστή.
• Στην τραγική αυτή κωμωδία του Στρίντμπεργκ-όπως την χαρακτήριζε ο ίδιος-δεν υπάρχει η παρηγοριά που προσφέρει το ακαθόριστο των αισθήσεων, υπάρχει μόνο-μέσα από την αιχμηρότητα των λέξεων- η εγκληματική παράνοια και η αναπόφευκτη έκφανση του τραγικού»
Τραγικο-κωμική ψυχοστασία
• Ως «Τραγικο-κωμική ψυχοστασία- Ο «μισογυνισμός» ενός γυναικολάτρη» χαρακτηρίζει ο Μάριος Πλωρίτης τους «Δανειστές» όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα του θεάτρου «Διονύσια» όταν ανέβηκε εκεί το 1994-95.
• «Βάσει και μορφή των «Δανειστών», γράφει, είναι το πιο απλό γεωμετρικό σχήμα, το τρίγωνο-όπως έχει αναχθεί σε σύμβολο, σε «σημαίνον» μιας σχέσης κοινότατης, τόσο στη ζωή όσο και στη λογοτεχνία: της σχέσης ανάμεσα σε τρία πρόσωπα, που το ένα τους (η γυναίκα) διεκδικείται από τα δύο άλλα (τον σύζυγο και εραστή), με όσες παραλλαγές σε φύλο και χιασμούς μπορεί κανείς να επινοήσει… Ο Στρίντμπεργκ έχει χρησιμοποιήσει συχνά αυτό το σχήμα-με τον δικό του εκρηκτικό τρόπο. Σε κανένα άλλο έργο του, όμως, αυτός ο «τριασμός», αυτή η κυριαρχία του «μαγικού» αριθμού Τρία, δεν είναι τόσο απόλυτη όσο στους Δανειστές: εδώ δεν ευπάρχουν παρά τρία πρόσωπα, τρία βασικά έπιπλα, τρεις διάλογοι (αλλά σε τούτους, το τρίτο πρόσωπο είναι διαρκώς «παρόν-απόν»)… Γι’ αυτό ίσως ο Στρίντμπεργκ ονόμαζε τους «Δανειστές» το «πιο αγαπημένο του έργο» και το πιο «μοντέρνο»-καθώς φτάνει στο μέγιστο του πάθους με την πιο ακραία γεωμετρική λιτότητα προσώπων, λόγου, «όψης»….. «Ο μισογυνισμός μου, δηλώνει ο Στρίντμπεργκ, είναι καθαρά θεωρητικός, επειδή δεν μπορώ να ζήσω χωρίς την συντροφιά των γυναικών…»
• «… Με τους «Δανειστές» ο Στρίντμπεργκ επιχειρεί μια «ψυχοστασία», ένα ζύγιασμα ψυχών, όπου στην πλάστιγγα μπαίνει και η δική του ψυχή. ….Την «ψυχοστασία» των «Δανειστών» την ονομάζει τραγικοκωμωδία»…..
Στα άκρα
• Ο πρώην νομάρχης Χανίων και Προεδρεύων Αντιπρόεδρος του Χρυσού χορηγού ANEK LINES, Γ. Κατσανεβάκης , προλογίζοντας τους «Δανειστές» γράφει -μεταξύ άλλων- χαρακτηριστικά:
• «…Η αδιάκοπη μάχη ανάμεσα στο θηλυκό και το αρσενικό φτάνει στα άκρα. Τα πάθη και οι έννοιες περιπλέκονται σε ένα λαβυρινθώδες κυνηγητό. Οι χαρακτήρες λειτουργούν πέρα από κάθε ηθογραφικό περιορισμό. Ο καθένας τους διεκδικεί τι δίκιο του, αναζητά το εγώ του, συγκρούεται με το παρελθόν του, απαιτεί να του επιστραφούν τα ψυχικά του δάνεια, «χτυπά» αδυσώπητα το αντίθετο φύλο, τον μεγάλο «εχθρό» του. Οι ήρωες γυρεύουν απεγνωσμένα τον έρωτα και την αγάπη. Θηρευτές και θηράματα αλλάζουν ρόλους σε ένα κυνήγι αδυσώπητο. Τα πάντα συμβαίνουν μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, που κινείται στο πιο αδιέξοδο σχήμα: το τρίγωνο, σ’ ένα αγώνα μέχρι τελικής πτώσης…»
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου