Nα μην… (ξανα)σκαλώσει Το Παρατηρητήριο Δημοσίων Μελετών και έργων

Δεκατέσσερα έργα που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ 2007-2013 Περιφέρειας Κρήτης και αφορούν στην ψηφιακή σύγκλιση…εξυγιαίνονται, σύμφωνα με πρόσφατη είδηση.

·         Απεντάσσονται , δηλαδή. Αλλά στην απανταχούσα απένταξης (το συνοδευτικό έγγραφο)  η απένταξη, ματαβαφτίζεται «εξυγίανση του ψηφιακού προγράμματος «Ψηφιακή σύγκλιση»-απεντάξεις έργων». (Βρε μανία νέων ονομάτων!  Άραγε το ξέρουν ότι, ως νονοί, πρέπει να χαρίσουν -τουλάχιστον -τα…φωτάκια;)

                                          ΕΣΠΑ 2007-2013,  τέλος

·         Με αφορμή αυτήν την είδηση, ως «Εβραίος που όταν …φτωχάνει τα παλιά τεφτέρια πιάνει» αναρωτηθήκαμε, τι γίνεται -γενικώς- με τα ενταγμένα και σε άλλους τομείς του ΕΣΠΑ, έργα. Καθώς είναι το μόνο αποκούμπι κάποιας «ανάπτυξης» που  φυτοζωεί.  Όσο είμαστε στην ευρωζώνη, φυσικά. Και όσο δεν δεσμευτούν εντελώς κι αυτές οι πιστώσεις αν συμβεί (φτου, φτου, φτου) «ατύχημα».

·         Κάποιες απ’ αυτές πάντως φαίνεται να έχουν ήδη «δεσμευτεί» σύμφωνα με καταγγελίες  του  ΣΑΤΕ (του συνδέσμου εργοληπτικών εταιρειών δηλαδή) που στις αρχές Απρίλη κατάγγειλε ότι σύντομα θα υποχρεωθούν να διαλύσουν τις συμβάσεις που διέπουν έργα ενταγμένα στο ΕΣΠΑ με αποτέλεσμα να υπάρξει κίνδυνος επιστροφής κονδυλίων στα ευρωπαϊκά ταμεία, δεδομένου ότι τα έργα υπάγονται στο προηγούμενο ΕΣΠΑ και πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τα τέλη του έτους. Έχουν, λέει, «παγώσει» οι πληρωμές.

·         Ανεξάρτητα όμως απ’ αυτήν την … «λεπτομέρεια» το σημαντικό για όλα τα έργα ΕΣΠΑ 2007-2013, είναι το γεγονός ότι όλα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και να λειτουργούν μέχρι 31-12-15.

·          Παρένθεση: Είχαμε γράψει σχετικά στα Χ.Ν. για τον κίνδυνο να απενταχθεί το παλιό νοσοκομείο και άλλα έργα του ΕΣΠΑ  του δήμου Χανίων και όχι μόνο.  Δυστυχώς, νεότερες δημοσιογραφικές πληροφορίες λένε ότι πέραν του νομικού προβλήματος με την ύπαρξη δύο αστικών κέντρων στην πόλη, ο εξοπλισμός του νέου αστικού Κέντρου υγείας με διεθνή διαγωνισμό δεν φαίνεται να προλαβαίνει προθεσμίες. Οπότε…αλίμονο στο …άδειο παραδοσάκουλο του δήμου Χανίων που πρέπει να επιστρέψει τα λεφτά στην ΕΕ.   Πρόβλημα, ελπίζουμε, να μην υπάρξει και για το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το οποίο κτιριακά μεν ολοκληρώνεται αλλά δεν ξέρουμε σίγουρα τι θα γίνει και με τον εξοπλισμό που χρειάζεται. Κλείνει η παρένθεση.

·         Το ΕΣΠΑ 2007-2013, πάντως (σύμφωνα με ρητό και κατηγορηματικό όρο, που επαναλαμβάνεται και στην «απανταχούσα» για την απένταξη των έργων που γράφουμε πιο πάνω), δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να δώσει παράταση έργων. Ούτε προβλέπονται (ρητά και κατηγορηματικά) έργα-γέφυρες, όπως δήθεν αφήνεται να εννοηθεί.  Βεβαίως, κάποια έργα  που απεντάχθηκαν τόσο στον τομέα ψηφιακής σύγκλισης, όσο και άλλα τομεακά, θα μπορούν να ενταχθούν στο νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα 2014-2020 που ονομάζεται  ΣΕΣ (Σχέδιο Εταιρικής Σχέσης). Αλλά με νέες προϋποθέσεις.

                                          Παρατηρητήριο έργων

·         Επομένως όφειλαν να είναι γνωστοί οι δείκτες απορροφητικότητας για κάθε έργο και η εκτίμηση για το αν θα ολοκληρωθεί μέσα στα αυστηρά πλαίσια πού όριζε το ΕΣΠΑ . Ώστε οι τοπικές κοινωνίες να πιέζουν δήμους και Περιφερειακές ενότητες  για εντατικότερη προσπάθεια.

·         Το έλλειμμα αυτό και η κάλυψή του, ώστε να υπάρχει και εξυγίανση όσων έργων εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις ή στην πορεία δεν τις τήρησαν, είχε καλυφθεί ΜΟΝΟ στην Περιφέρεια Κρήτης με την πρόταση που από το 2010 είχε υποβάλλει σε ημερίδα του, το ΤΕΕ τμήμα Δυτικής Κρήτης και ο τότε πρόεδρός του κ. Αντώνης Πιταριδάκης. Πρόταση που υιοθέτησε τόσο το ΤΕΕ τμήμα Ανατολικής Κρήτης όσο και η Περιφέρεια Κρήτης.

·         Δηλαδή, την δημιουργία  ψηφιακού Παρατηρητηρίου Δημοσίων μελετών και έργων στην Περιφέρεια Κρήτης.

·          Στην ψηφιακή αυτή πλατφόρμα, που ξεκίνησε  να ανοίγει πιλοτικά από το 2012 (από την Περιφέρεια Κρήτης και τα ΤΕΕ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης), οι δήμοι του νησιού, φορείς, πολίτες και ΜΜΕ θα μπορούσαν να πληροφορηθούν για όλα τα στάδια κάθε έργου: Ωριμότητα ή ωρίμανση, ένταξη, προϋπολογισμό, απορροφητικότητα, κατάσταση. Τα στοιχεία ήταν υποχρεωμένοι να υποβάλλουν οι φορείς υλοποίησης κάθε έργου. Και μια υπηρεσία της Περιφέρειας, με ελάχιστο χρόνο απασχόλησης, θα  ενημέρωνε την ιστοσελίδα.

·         Δυστυχώς, αν και η πλατφόρμα ήταν έτοιμη από το 2012 και τα δυο ΤΕΕ του νησιού ένθερμα στήριζαν (και στηρίζουν) την  κανονική έναρξη λειτουργίας της, μέχρι σήμερα δεν λειτούργησε.

·         Για λόγους πολιτικούς, κατ’ αρχάς. Γιατί υπήρχε, όπως εκτιμάται, αντίδραση από τους φορείς υλοποίησης που φοβόντουσαν το πολιτικό κόστος (δήμους και Περιφερειακές Ενότητες). Καθώς, από την … «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» του Παρατηρητηρίου θα φαινόταν ποιοί φορείς αυτοδιοίκησης  ωριμάζουν και εντάσσουν έργα και πώς και αν τα προχωρούν. Έτσι θα υπήρχε δυνατότητα έγκαιρης απένταξης και ένταξης έργων που ήταν ώριμα ώστε να μην κινδυνεύουν σήμερα πολλά έργα να απενταχθούν και-κυρίως- να αναγκαστούν οι φορείς υλοποίησης να επιστρέψουν τα χρήματα της ΕΕ πίσω (πού θα τα βρουν άραγε;).

·         Ωστόσο ίσως υπήρχαν και λόγοι γραφειοκρατικοί που δεν προχώρησε η λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας του Παρατηρητηρίου.

                                      Κλειδί και αντικλείδι

·         Τον περασμένο μήνα διαβάσαμε στα Χανιώτικα Νέα, ότι τελικά, όπως ανακοίνωσε η Περιφέρεια Κρήτης, μέσα στο καλοκαίρι  του 2015, η πλατφόρμα (που εάν ανοίξει κάποιος το διαδίκτυο θα δει ότι λειτουργεί πιλοτικά με παλιά στοιχεία όμως), επιτέλους θα λειτουργήσει κανονικά.

·         Κάτι που θα βοηθήσει, όχι πλέον τόσο  για τα έργα ΕΣΠΑ 2013-2014(από τα οποία θα πάρουμε πάντως μια γεύση), όσο για τα έργα της νέας προγραμματικής περιόδου, ΣΕΣ 2014-2020.

·         Καθώς θα μπορεί να διαπιστωθεί  εύκολα ποιοι αυτοδιοικητικοί φορείς έχουν καταθέσει ανταγωνιστικές προτάσεις, όπως απαιτεί το νέο ΣΕΣ. Και φυσικά, την κατάσταση ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ των Μελετών και των έργων ώστε αυτά να ενταχθούν.

·          Κάτι όχι εύκολο. Αφού το νέο ΣΕΣ  προβλέπει και πολλά ΣΔΙΤ. Συμπράξεις, δηλαδή,με ιδιωτικό τομέα. Τις οποίες-θυμάστε;- κάποιοι ξόρκιζαν. Τώρα όμως, τις αποδέχονται στο ντούκου. Ή και τις διαφημίζουν  ως …φλουρί Κωνσταντινάτο.

·         Αναγκαία, επομένως, η λειτουργία του Παρατηρητηρίου  Δημοσίων μελετών και έργων της Περιφέρειας. Κλειδί αποδοτικότητας των ΟΤΑ . Αλλά και ...αντικλείδι για έγκαιρες απεντάξεις, όπου απαιτείται. Και ελπίζουμε τούτη τη φορά, να μην …(ξανα)σκαλώσει.

·          Ούτε πολιτικά ούτε γραφειοκρατικά…

 Δημοσιεύτηκε Χανιώτικα Νέα 5-5-15