Από την Αθηνά Κανιτσάκη « Εύθυμες Προσεγγίσεις….» Ένας κοινωνικός καθρέπτης του κοντινού χθες και του σήμερα

Χρονογράφημα, σάτιρα, χιούμορ, κοινωνικά, ρετρό συνήθειες, αναμνήσεις αλλά και προσωπικά βιώματα και πολλά άλλα θέματα από την πεζή μας καθημερινότητα, περιλαμβάνονται στο τελευταίο βιβλίο της πολυγραφότατης συγγραφέως, ζωγράφου και τακτικής συνεργάτιδας των Χανιώτικων Νέων Αθηνάς Κανιτσάκη-Κατσαρού. • Πρόκειται για τις «Εύθυμες προσεγγίσεις», βεβαίως. Το 10ο κατά σειρά βιβλίο της. Όχι, αυτό δεν είναι μυθιστόρημα. Ούτε αστυνομικό (παρά την μεγάλη επιτυχία που σημειώνει ο καταπληκτικός ήρωάς της μοίραρχος Καραγιάννης) ούτε μυθιστόρημα ρομαντικό εποχής Κρητικής Πολιτείας (όπως ήταν «Το κλεμμένο κοράλλι» και η «Κλεμμένη ευτυχία» καρπός πολύχρονης και κοπιώδους έρευνας, και τα δύο, στα αρχεία της Κρητικής Πολιτείας μέσω των οποίων μας ταξιδεύει στα Χανιά του 1911-12). Κοινωνικός καθρέπτης • Αυτή τη φορά η Κανιτσάκη επανήλθε με ένα βιβλίο μικρών ευκολοδιάβαστων και εύπεπτων κειμένων στα οποία αναπαριστά με την γνωστή γλαφυρότητα της γραφής της σκηνές, συνήθειες, χαρακτήρες, στιγμιότυπα που …ξεντώνονται για να γίνουν ευτράπελα αυτόνομα χρονο-γραφήματα. • Ωστόσο κάθε κείμενο «δένει» με το προηγούμενο με ευρηματικό τρόπο. Έτσι που ο αναγνώστης να νιώθει ότι υπάρχει μια συνέχεια η οποία ωστόσο δεν τον υποχρεώνει να θυμάται τους «ήρωες» της προηγούμενης …σελίδας! Διότι οι ήρωες αυτοί, οι πηγές έμπνευσής της, είναι οι παππούδες, οι γιαγιάδες, εμείς οι ίδιοι. Η κοινωνία του χθες και του σήμερα. Είναι οι αλλαγές που φαίνεται πόσο σταδιακά επηρέασαν και άλλαξαν τον τρόπο ζωής μας, κυρίως, από την δεκαετία του 70 και μετά. Είναι ο Ελληναράς που όλοι έχουμε μέσα μας. Πριν και μετά την κρίση. Τώρα. Αφού μεγάλος αριθμός των κειμένων της έχουν δημοσιευθεί στα Χανιώτικα Νέα και αλλού -κυρίως- το 2012. • Πηγές έμπνευσής της, είναι η τηλεόραση μας, τα δελτία ειδήσεων. Π.χ. Το κείμενό της με τίτλο «Ο μικρός Θεός της Απόγνωσης» όπου διεκτραγωδεί με χιούμορ την τρομολαγνεία των δελτίων ειδήσεων. Σεισμοί, λοιμοί, καταποντισμοί, επικείμενοι πόλεμοι, η νόσος των πτηνών, τα σήριαλ, οι ακατάλληλες τροφές, οι αναλύσεις των ειδικών και μη. Τα …μαλλιοτραβήγματά τους. Η δική μας παθητική στάση. • Οι σύγχρονες ευκολίες του κινητού τηλεφώνου. Παρ’ ότι το κεφάτο αυτό κείμενο με τίτλο «Μηχάνημα Πολλαπλών χρήσεων» είναι γραμμένο στα 2006. Και μάλλον χρειάζεται …επικαιροποίηση! Διότι, το κινητό μας έχει εξελιχθεί περισσότερο. Τώρα και είναι κινητός υπολογιστής. Επομένως, τώρα που και η Αθηνά έχει ανοίξει …παρτίδες και με σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, με προφίλ και στο φατσοβιβλίο, είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει. Έχει να … «ζωγραφίσει» η πένα της, μα έχει. • Πηγές έμπνευσής της είναι, επίσης πολλές βιωματικές καταστάσεις από τα παιδικά της χρόνια, από τον πρώτο χρόνο που πήγε για σπουδές στο Λονδίνο στα 1972. • Κατά ένα θαυμαστό τρόπο όλα όσα έχει ζήσει η συγγραφέας τα έχει καταγράψει με λεπτομέρειες. Λες και ήταν χθες. Και σ’ αυτό θεωρούμε ότι συμβάλλει και η «διπλή» οπτική της. Δηλαδή, της ζωγράφου από τη μια μεριά που «πιάνει» στο οπτικό της πεδίο όλες τις λεπτομέρειες ενός τοπίου στην πόλη ή στο χωριό, όλες τις λεπτομέρειες του πρώτου ταξιδιού της με πλοίο στον Πειραιά, κι ας ήταν σε πολύ μικρή ηλικία, όλες τις λεπτομέρειες της μόδας τότε και τώρα. Και από την άλλη, με την οπτική της συγγραφέως μπορεί και «αποθηκεύει» λεπτομέρειες από τις συνήθειες, ανθρώπινους χαρακτήρες, συμπεριφορές.Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πηγές έμπνευσης της Αθηνάς Κανιτσάκη, είναι τα…πάντα. Πέτυχε • Και αυτά τα πάντα γίνονται-πολλές φορές- μικρά σπαρταριστά ηθογραφικά … «νάκλια». Επειδή το αστείο ,το ξέρουμε , είναι πολύ σοβαρό πράγμα για να το εξηγούμε μόνο από την αστεία του πλευρά. • Η συγγραφέας αναφέρει στο οπισθόφυλλο ότι «… με τούτο εδώ το μικρό βιβλίο –το ολοκληρωτικά αφιερωμένο στο γέλιο-φιλοδοξώ να κάνω τη δική μου ειρηνική επανάσταση, με κείμενα που θα μας κάνουν να χαρούμε, αλλά και να προβληματιστούμε…». Θεωρούμε ότι η «ειρηνική της επανάσταση» πέτυχε όλους τους πιο πάνω στόχους. • Και όχι μόνο. Θα πλειοδοτούσαμε, εκτιμώντας ότι τα κείμενά της αποτελούν επίσης μία τοιχογραφία της ελληνικής πραγματικότητας των τελευταίων 50 και πλέον χρόνων. Ενέργεια-κέφι • Μια πραγματικότητα που καταγράφει , σχολιάζει, σατιρίζει αλλά και κριτικάρει με σκωπτική και φιλοσοφική διάθεση. • Διαβάζοντας ο σημερινός αναγνώστης τα ευθυμογραφήματά της αναγνωρίζει σε πολλούς χαρακτήρες τους συμπολίτες του της διπλανής, παραδιπλανής πόρτας αλλά και τον εαυτό του. Ο δε αναγνώστης του…μέλλοντος θα μπορεί να ταξιδέψει στην καθημερινότητα της πολιτισμικής ζωής των 50 τελευταίων δεκαετιών. • Π.χ. είναι … καταπληκτικό το ευθυμογράφημα με τίτλο «Ανταλλαγή… δώρων!». Όπου περιγράφεται η «περιπέτεια» ενός μπουκαλιού με ποτό που προσκομίστηκε ως δώρο σε γιορτινή ημέρα. Και, παρ’ όλο που όπως μαθαίναμε από παιδιά, «το δώρο δεν δωρίζεται», πολλοί -από την περασμένη κυρίως γενιά (ή μήπως και σήμερα;)- έπεφταν στο «αμάρτημα» και το δώριζαν «βγάζοντας» έτσι και μια δική τους υποχρέωση. Μαζευόντουσαν και πολλά …μπουκάλια είναι αλήθεια. Έλα, όμως που κάθε …παραλήπτης άφηνε και την …κάρτα του ! «Διότι, γράφει η Αθηνά, πόσες φορές δεν είχαμε κι εμείς ξετυλίξει προσεκτικά το δώρο που μας έφεραν, δεν το είχαμε τυλίξει ξανά με μαεστρία, και δεν το είχαμε προσφέρει με την ίδια χαρά που το δεχτήκαμε;…» • Η μόδα, είναι επίσης ένα θέμα που προσεγγίζεται εύθυμα από την Κανιτσάκη. Διαχρονικά. Είτε με αυτοτελή ευθυμογραφήματα όπως «Μόδας Τύχαι», Η δύναμις της μεταβολής» και η ψυχολογία του συρμού» και «Ηaute couture και ..κουρελαρία». Είτε, περιγραφικά στις ιστοριούλες της όπου περιγράφει τα ρούχα που φορούσαν μικροί και μεγάλοι. • Οι λέξεις κλειδιά, που θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν την Αθηνά Κανιτσάκη , κρίνοντας το έργο και την ποικιλία των θεμάτων με τα οποία καταπιάνεται, είναι ενεργητικότητα και κέφι και σκληρή ερευνητική δουλειά. Αυτά προφανώς αποτελούν την κινητήριο δύναμη της πένας της. Την κινητήριο δύναμη της πληθωρικής παρουσίας της τα τελευταία χρόνια στην πνευματική και πολιτιστική ζωή των Χανίων. • Μια πένα που όπως και σε όλα τα βιβλία της, έτσι και σε τούτο, συμπληρώνεται από την δυναμική του πινέλου της. Και έτσι φιλοτεχνεί η ίδια τα εξώφυλλα των βιβλίων της όπως το παρόν. Που εικονίζει μια σκηνή από τον μύθο του πίθου των Δαναϊδων, παρμένο από πίνακά της με μεικτή τεχνική. • Καταλήγοντας, κανονικά έπρεπε να αναρωτηθούμε πότε θα έχουμε πάλι την χαρά να την διαβάσουμε. Μας πρόλαβε όμως. Αφού, όπως διαβάζουμε στο επίμετρο, των «Εύθυμων Προσεγγίσεων» βρίσκεται υπό έκδοση και το ενδέκατο βιβλίο της με τίτλο οι «Κρυμμένοι θησαυροί μας». Στα Χανιά θα εκτυλίσσεται κι αυτό. • Καλή επιτυχία. Δημοσιεύτηκε Χ Ν 16-4-13