Πλατεία 1866 καρτ ποστάλ δεκαετίας του '70 από ιστοσελίδα Chania Crete by Nikos: Ζωηρό πράσινο, λουλούδια, κηποτεχνική.
Κάρτ-ποστάλ... 2013 από την ίδια οπτική γωνία:Οτι... απόμεινε από τις προηγούμενες δεκαετίες.
Δημοσιεύτηκε Χανιώτικα Νέα 26-4-13
Η πρώτη αποκατάσταση του ιστορικού φρουρίου Φιρκά, ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία. Η οποία σε κάποιους εορτασμούς της επετείου της Ένωσης δημιούργησε πρόσθετα προβλήματα λόγω των εργασιών αποκατάστασης.
Κρατάει χρόνια…
• Οπως έγραφα και χθες, εδώ και χρόνια μετά τις πρώτες μελέτες (Μαριάννα Αγγελάκη) και την αποκατάσταση των περισσοτέρων τμημάτων του φρουρίου, όλοι προσδοκούσαμε, δύο τινά:
• Αφ' ενός, ο χώρος να είναι ολημερίς επισκέψιμος χειμώνα –καλοκαίρι σε ντόπιους αλλά και σε ξένους τουρίστες. Και, αφ' ετέρου, να μπορεί να χρησιμοποιείται από την τοπική αυτοδιοίκηση-τοπική κοινωνία και τους φορείς της για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Μόνιμες ή περιοδικές.
• Από τότε, στα Χανιώτικα Νέα είχαν δημοσιευθεί διάφορες προτάσεις. Και η υπογράφουσα, σε πολλές σχετικές αναφορές αλλά και στο πρώτο-τότε- ένθετο της εφημερίδας «Πολιτισμικοί Σφυγμοί» που επιμελούμην εξ ολοκλήρου είχα αναφερθεί ειδικά στα θέματα της επισκεψιμότητας, φύλαξης και λειτουργίας του χώρου. Μάλιστα, σε σχετική έρευνα (Χ.Ν. ένθετο «Πολιτισμικοί Σφυγμοί» 2 Οκτωβρίου 1996) είχαμε, μεταξύ άλλων, ρωτήσει για την επισκεψιμότητα και τις πολιτιστικές χρήσεις τον τότε προϊστάμενο της 28ης ΕΒΑ κ. Μιχάλη Ανδριανάκη, ο οποίος και τώρα, μετά την συνταξιοδότησή του, παραμένει στο γραφείο τειχών, και είχε απαντήσει: «Προς το παρόν υπάρχει πράγματι ένα σοβαρό πρόβλημα για το Φιρκά από την μέχρι τώρα χρήση του φρουρίου λόγω έλλειψης μόνιμου φυλακτικού προσωπικού όπως έχουμε επανειλημμένα ζητήσει. Η προοπτική στα πλαίσια της Προγραμματικής Σύμβασης για την Π. Πόλη είναι να γίνει μια παρέμβαση αναβάθμισης του μνημειακού χαρακτήρα του χώρου η οποία ασφαλώς και θα συνοδεύεται από μία διαφορετική λογική χρήσης του. Στόχος μας είναι, να είναι αφ' ενός φυλασσόμενος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, αφ' ετέρου χώρος επιλεγμένων πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Αυτό θα συζητηθεί ευρύτερα».
• Δέκα επτά χρόνια μετά, κρατάει ακόμα ή ίδια …κολώνια. Η πολιτική διαχείριση του χώρου, εννοούμε.
Γιατί αποκαθίστανται ;
• Η οποία, όχι μόνο δεν βελτιώθηκε, αλλά, αν κρίνουμε από το φωτογραφικό στιγμιότυπο και τα σχόλια γνωστών ενεργών συμπολιτών μας σε δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, είναι και χειρότερη. Αφού οι πύλες του φρουρίου Φιρκά κλείνουν το μεσημέρι, με αποτέλεσμα τουρίστες να προσπαθούν να σκαρφαλώσουν από τα τείχη για να το επισκεφθούν.
• Δεν θα μπορούσε, σε συνεννόηση με το Ναυτικό Μουσείο και το ναυτικό μας, ή με πρωτοβουλία του δήμου Χανίων, να συνεχίζεται μέχρι μια λογική βραδινή ώρα η, παρουσία φύλακος, η είσοδος στον χώρο;
• Τα ιστορικά μας κτίρια αποκαθίστανται με εκατομμύρια ευρώ σε μελέτες και έργα και είτε είναι μη επισκέψιμα καθημερινά (όπως η Πύλη Σαμπιονάρα, ο ναός του Αγίου Ρόκκου, η κρήνη της Σπάντζιας κλπ., που ανοίγουν μόνο όταν διεξάγονται κάποιες -λίγες- εκδηλώσεις) είτε λειτουργούν μόνο σε ώρες γραφείου, όπως ο Φιρκάς.
• Θα γίνουν επιτέλους, επισκέψιμα ολημερίς και θα αποδίδονται στην τοπική κοινωνία για πολιτιστικές χρήσεις τα ιστορικά μνημεία που αποκαθίστανται; Το θέμα έχει τεθεί πολλές φορές. Ευήκοα ώτα δεν υπήρξαν.Η αυτοδιοίκηση δεν κινητοποιείται, δεν σχεδιάζει εκδηλώσεις, δεν προτείνει, δεν διεκδικεί. Βολεύεται, έτσι, χωρίς κι άλλους …«μπελάδες» στην κεφαλή της. Υπάρχει ελπίς;
Σχόλια και προτάσεις συμπολιτών
• Δείτε τι γράφει σε σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, ο γνωστός συλλέκτης συμπολίτης Νικ. Σκέντζος με αφορμή την φωτογραφία που έχει αναρτήσει (και δημοσιεύουμε κι εμείς) μία άλλη γνωστή συμπολίτισσα, η Ερωφίλη Γαγάνη.
• «Φιρκάς 2013. Χαρείτε φίλοι μου την φωτο αναρρίχησης ένα απογευματάκι, στο τείχος του Φιρκά. Θέλουμε τουρίστες…μιλάμε για ποιοτικό τουρισμό αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι ώρα 14.00 περίπου κλειδαμπαρώνουν το Φρούριο επειδή «σε λίγο σχολάνε» !! Πρόκειται για κατάντια. Η 28 ΕΒΑ, ο Δήμος , η τ. Νομαρχία ή/και το Ναυτικό Μουσείο αλλά και όσοι εμπλέκονται πρέπει να βρεθούν και να δώσουν λύση επισκεψιμότητας στον χώρο. Γιατί άλλωστε έγινε η αναπαλαίωση … Το Φρούριο /οχυρό του Φιρκά πέραν της ιστορίας του με την ύψωση της σημαίας κλπ , μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο στα δρώμενα της πόλης μας… Με μια συντήρηση των υπαρχόντων κανονιών, τοποθέτηση των σε ξύλινο κιλλίβαντα με ρόδες αλλά και συμπλήρωμα (ένα κανόνι σε κάθε μπουκαπόρτα των επάλξεων), ο Φιρκάς θα ήταν ένα στοιχείο έλξης… Να πάμε πιο κάτω λέγοντας ότι τα υπόγειά του αντί για αποθήκες που είναι σήμερα θα μπορούσαν να φιλοξενούν εκθέσεις τέχνης, βιβλίων κλπ , εκδηλώσεις μουσικής δωματίου (πιάνου, σόλο οργάνων ή και συνόλου!). Να πούμε ότι ο χώρος της σημαίας είναι ότι πρέπει για παραστάσεις «Ήχος και Φως» με αναδρομή στην ιστορία της πόλης μας ; Ο χώρος όμως παραμένει άβατο, κλειστός, σκοτεινός και μίζερος. Ζητάμε πολλά κ. Δήμαρχε;»
• Έχουμε άδικο όλοι εμείς οι ... διαμαρτυρόμενοι ;
Δημοσιεύτηκε 20-4-13
…Αξιοπρεπώς;
Δημοσιεύτηκε Χανιώτικα Νέα 19-4-13
Χρονογράφημα, σάτιρα, χιούμορ, κοινωνικά, ρετρό συνήθειες, αναμνήσεις αλλά και προσωπικά βιώματα και πολλά άλλα θέματα από την πεζή μας καθημερινότητα, περιλαμβάνονται στο τελευταίο βιβλίο της πολυγραφότατης συγγραφέως, ζωγράφου και τακτικής συνεργάτιδας των Χανιώτικων Νέων Αθηνάς Κανιτσάκη-Κατσαρού.
• Πρόκειται για τις «Εύθυμες προσεγγίσεις», βεβαίως. Το 10ο κατά σειρά βιβλίο της. Όχι, αυτό δεν είναι μυθιστόρημα. Ούτε αστυνομικό (παρά την μεγάλη επιτυχία που σημειώνει ο καταπληκτικός ήρωάς της μοίραρχος Καραγιάννης) ούτε μυθιστόρημα ρομαντικό εποχής Κρητικής Πολιτείας (όπως ήταν «Το κλεμμένο κοράλλι» και η «Κλεμμένη ευτυχία» καρπός πολύχρονης και κοπιώδους έρευνας, και τα δύο, στα αρχεία της Κρητικής Πολιτείας μέσω των οποίων μας ταξιδεύει στα Χανιά του 1911-12).
Κοινωνικός καθρέπτης
• Αυτή τη φορά η Κανιτσάκη επανήλθε με ένα βιβλίο μικρών ευκολοδιάβαστων και εύπεπτων κειμένων στα οποία αναπαριστά με την γνωστή γλαφυρότητα της γραφής της σκηνές, συνήθειες, χαρακτήρες, στιγμιότυπα που …ξεντώνονται για να γίνουν ευτράπελα αυτόνομα χρονο-γραφήματα.
• Ωστόσο κάθε κείμενο «δένει» με το προηγούμενο με ευρηματικό τρόπο. Έτσι που ο αναγνώστης να νιώθει ότι υπάρχει μια συνέχεια η οποία ωστόσο δεν τον υποχρεώνει να θυμάται τους «ήρωες» της προηγούμενης …σελίδας! Διότι οι ήρωες αυτοί, οι πηγές έμπνευσής της, είναι οι παππούδες, οι γιαγιάδες, εμείς οι ίδιοι. Η κοινωνία του χθες και του σήμερα. Είναι οι αλλαγές που φαίνεται πόσο σταδιακά επηρέασαν και άλλαξαν τον τρόπο ζωής μας, κυρίως, από την δεκαετία του 70 και μετά. Είναι ο Ελληναράς που όλοι έχουμε μέσα μας. Πριν και μετά την κρίση. Τώρα. Αφού μεγάλος αριθμός των κειμένων της έχουν δημοσιευθεί στα Χανιώτικα Νέα και αλλού -κυρίως- το 2012.
• Πηγές έμπνευσής της, είναι η τηλεόραση μας, τα δελτία ειδήσεων. Π.χ. Το κείμενό της με τίτλο «Ο μικρός Θεός της Απόγνωσης» όπου διεκτραγωδεί με χιούμορ την τρομολαγνεία των δελτίων ειδήσεων. Σεισμοί, λοιμοί, καταποντισμοί, επικείμενοι πόλεμοι, η νόσος των πτηνών, τα σήριαλ, οι ακατάλληλες τροφές, οι αναλύσεις των ειδικών και μη. Τα …μαλλιοτραβήγματά τους. Η δική μας παθητική στάση.
• Οι σύγχρονες ευκολίες του κινητού τηλεφώνου. Παρ’ ότι το κεφάτο αυτό κείμενο με τίτλο «Μηχάνημα Πολλαπλών χρήσεων» είναι γραμμένο στα 2006. Και μάλλον χρειάζεται …επικαιροποίηση! Διότι, το κινητό μας έχει εξελιχθεί περισσότερο. Τώρα και είναι κινητός υπολογιστής. Επομένως, τώρα που και η Αθηνά έχει ανοίξει …παρτίδες και με σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, με προφίλ και στο φατσοβιβλίο, είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει. Έχει να … «ζωγραφίσει» η πένα της, μα έχει.
• Πηγές έμπνευσής της είναι, επίσης πολλές βιωματικές καταστάσεις από τα παιδικά της χρόνια, από τον πρώτο χρόνο που πήγε για σπουδές στο Λονδίνο στα 1972.
• Κατά ένα θαυμαστό τρόπο όλα όσα έχει ζήσει η συγγραφέας τα έχει καταγράψει με λεπτομέρειες. Λες και ήταν χθες. Και σ’ αυτό θεωρούμε ότι συμβάλλει και η «διπλή» οπτική της. Δηλαδή, της ζωγράφου από τη μια μεριά που «πιάνει» στο οπτικό της πεδίο όλες τις λεπτομέρειες ενός τοπίου στην πόλη ή στο χωριό, όλες τις λεπτομέρειες του πρώτου ταξιδιού της με πλοίο στον Πειραιά, κι ας ήταν σε πολύ μικρή ηλικία, όλες τις λεπτομέρειες της μόδας τότε και τώρα. Και από την άλλη, με την οπτική της συγγραφέως μπορεί και «αποθηκεύει» λεπτομέρειες από τις συνήθειες, ανθρώπινους χαρακτήρες, συμπεριφορές.Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πηγές έμπνευσης της Αθηνάς Κανιτσάκη, είναι τα…πάντα.
Πέτυχε
• Και αυτά τα πάντα γίνονται-πολλές φορές- μικρά σπαρταριστά ηθογραφικά … «νάκλια». Επειδή το αστείο ,το ξέρουμε , είναι πολύ σοβαρό πράγμα για να το εξηγούμε μόνο από την αστεία του πλευρά.
• Η συγγραφέας αναφέρει στο οπισθόφυλλο ότι «… με τούτο εδώ το μικρό βιβλίο –το ολοκληρωτικά αφιερωμένο στο γέλιο-φιλοδοξώ να κάνω τη δική μου ειρηνική επανάσταση, με κείμενα που θα μας κάνουν να χαρούμε, αλλά και να προβληματιστούμε…». Θεωρούμε ότι η «ειρηνική της επανάσταση» πέτυχε όλους τους πιο πάνω στόχους.
• Και όχι μόνο. Θα πλειοδοτούσαμε, εκτιμώντας ότι τα κείμενά της αποτελούν επίσης μία τοιχογραφία της ελληνικής πραγματικότητας των τελευταίων 50 και πλέον χρόνων.
Ενέργεια-κέφι
• Μια πραγματικότητα που καταγράφει , σχολιάζει, σατιρίζει αλλά και κριτικάρει με σκωπτική και φιλοσοφική διάθεση.
• Διαβάζοντας ο σημερινός αναγνώστης τα ευθυμογραφήματά της αναγνωρίζει σε πολλούς χαρακτήρες τους συμπολίτες του της διπλανής, παραδιπλανής πόρτας αλλά και τον εαυτό του. Ο δε αναγνώστης του…μέλλοντος θα μπορεί να ταξιδέψει στην καθημερινότητα της πολιτισμικής ζωής των 50 τελευταίων δεκαετιών.
• Π.χ. είναι … καταπληκτικό το ευθυμογράφημα με τίτλο «Ανταλλαγή… δώρων!». Όπου περιγράφεται η «περιπέτεια» ενός μπουκαλιού με ποτό που προσκομίστηκε ως δώρο σε γιορτινή ημέρα. Και, παρ’ όλο που όπως μαθαίναμε από παιδιά, «το δώρο δεν δωρίζεται», πολλοί -από την περασμένη κυρίως γενιά (ή μήπως και σήμερα;)- έπεφταν στο «αμάρτημα» και το δώριζαν «βγάζοντας» έτσι και μια δική τους υποχρέωση. Μαζευόντουσαν και πολλά …μπουκάλια είναι αλήθεια. Έλα, όμως που κάθε …παραλήπτης άφηνε και την …κάρτα του ! «Διότι, γράφει η Αθηνά, πόσες φορές δεν είχαμε κι εμείς ξετυλίξει προσεκτικά το δώρο που μας έφεραν, δεν το είχαμε τυλίξει ξανά με μαεστρία, και δεν το είχαμε προσφέρει με την ίδια χαρά που το δεχτήκαμε;…»
• Η μόδα, είναι επίσης ένα θέμα που προσεγγίζεται εύθυμα από την Κανιτσάκη. Διαχρονικά. Είτε με αυτοτελή ευθυμογραφήματα όπως «Μόδας Τύχαι», Η δύναμις της μεταβολής» και η ψυχολογία του συρμού» και «Ηaute couture και ..κουρελαρία». Είτε, περιγραφικά στις ιστοριούλες της όπου περιγράφει τα ρούχα που φορούσαν μικροί και μεγάλοι.
• Οι λέξεις κλειδιά, που θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν την Αθηνά Κανιτσάκη , κρίνοντας το έργο και την ποικιλία των θεμάτων με τα οποία καταπιάνεται, είναι ενεργητικότητα και κέφι και σκληρή ερευνητική δουλειά. Αυτά προφανώς αποτελούν την κινητήριο δύναμη της πένας της. Την κινητήριο δύναμη της πληθωρικής παρουσίας της τα τελευταία χρόνια στην πνευματική και πολιτιστική ζωή των Χανίων.
• Μια πένα που όπως και σε όλα τα βιβλία της, έτσι και σε τούτο, συμπληρώνεται από την δυναμική του πινέλου της. Και έτσι φιλοτεχνεί η ίδια τα εξώφυλλα των βιβλίων της όπως το παρόν. Που εικονίζει μια σκηνή από τον μύθο του πίθου των Δαναϊδων, παρμένο από πίνακά της με μεικτή τεχνική.
• Καταλήγοντας, κανονικά έπρεπε να αναρωτηθούμε πότε θα έχουμε πάλι την χαρά να την διαβάσουμε. Μας πρόλαβε όμως. Αφού, όπως διαβάζουμε στο επίμετρο, των «Εύθυμων Προσεγγίσεων» βρίσκεται υπό έκδοση και το ενδέκατο βιβλίο της με τίτλο οι «Κρυμμένοι θησαυροί μας». Στα Χανιά θα εκτυλίσσεται κι αυτό.
• Καλή επιτυχία.
Δημοσιεύτηκε Χ Ν 16-4-13
Δημοσιεύτηκε Χ Ν 12-4-13
Λένε ότι όταν θέλεις κάτι πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να υλοποιηθεί.
Που το πάω; Στο ότι, πρόσφατα, σε σημείωμά μου για την τελευταία ποιητική συλλογή του Βαγγέλη Κακατσάκη «Όταν γίνεις ποίημα», του ζητούσα να μην περάσει πολύς καιρός μέχρι να δημοσιεύσει την επόμενη λογοτεχνική, συγγραφική δουλειά του.
Το ίδιο του ανέφεραν κι άλλοι, σε δημόσιες τοποθετήσεις τους και σε ιδιωτικές κουβέντες μαζί τους.
• Φαίνεται ότι αυτή τη φορά, η «συνωμοσία» εξετελέσθη δια της Ιεράς Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου. Ειδικότερα, του ίδιου του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη κ. Αμφιλόχιου καθώς και του «άξιου γραμματέα» (όπως τον αποκαλεί ο συγγραφέας στην εισαγωγή του) της Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου, θεολόγου κ. Αντώνη Βακάκη, πρώην μαθητή του Βαγγέλη Κακατσάκη όταν ο τελευταίος δασκάλευε στο δημοτικό σχολείο Στροβλών Κισάμου .
Καρπός τέχνης
• Έτσι, έγιναν βιβλίο «Τα γράμματα της Παναγίας». Τα οποία ο συγγραφέας είχε πρωτοδημοσιεύσει σε ειδικό ένθετο αφιέρωμα της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα»(15-4-98). Επίσης, έχουν μεταδοθεί από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου «Μαρτυρία» και έχουν παρουσιαστεί απ’ την ερασιτεχνική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης (Μ. Δευτέρα 21-4-2008).
• Πρόκειται για μία ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση. Εικονογραφημένη με σκηνές από την ορθόδοξη αγιογραφία μας που ξεκινούν από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι και την Ανάστασή Του.
• Προλογίζοντας με θερμά λόγια την έκδοση ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος, αναφέρει και τα «αίτια» της «συνωμοσιο-λογικής» απόφασης ώστε να εκδοθούν. Καθώς, όπως γράφει, « …η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό του δεν έμεινε ιδιωτική αλλά έγινε τέχνη… Για τον λόγο αυτόν, με ιδιαίτερη χαρά δεχόμαστε τον καρπό του λυρισμού, της ευαισθησίας και των μυστικών βιωμάτων, του γνωστού δασκάλου, του καταξιωμένου συγγραφέα και ποιητή Ευάγγελου Θ. Κακατσάκη … Αγκαλιάζουμε τον κόπον του αυτόν και προβαίνουμε ευφροσύνως εις την έκδοσην των κειμένων του….».
• «Μη αναμενόμενη ευλογία» θεωρεί από την δική του σκοπιά ο συγγραφέας αυτήν την, εξαιρετικής ποιότητας, έκδοση. Εξηγώντας και την μακρόχρονη εσωτερική διαδρομή της ιδέας να γράψει «Τα γράμματα της Παναγίας» προς τον γιο της.
• Μας «άκουσε», λοιπόν, όλους το σύμπαν. Και, ιδού, σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουμε το νέο βιβλίο του.
Μόνο Μάνα
• Έξι γράμματα. Ένα για κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Το εντυπωσιακό σε αυτά τα συγκινητικά μέχρι δακρύων γράμματα είναι ότι ο συγγραφέας αποφασίζει να παρουσιάσει την Παναγία, που γράφει στον γιο της τον Ιησού, ως μια απλή γυναίκα. Προφανώς, επειδή έτσι την νιώθει. Μάνα του Χριστού αλλά και μάνα του, και μάνα μας.
• Μια μάνα που προσπαθεί να κάνει τα …στραβά μάτια στην θεϊκή φύση του παιδιού της. Δήθεν, την ξεχνά τις δύσκολες ώρες από την Μεγάλη Δευτέρα και όλες τις ημέρες της μεγαλοβδομάδας που το προαίσθημα της μάνας, τα ονείρατα και οι σκέψεις της, την οδηγούν στο φόβο ότι το παιδί της μπορεί να πάθει κακό.
Φοβούμαι, αγαπημένε μου…
• Διώχνει, την στιγμή που του γράφει, την γνώση του θεϊκού μεγαλείου του. Αισθάνεται μόνο ΜΑΝΑ. Και δεν τον θέλει να μετέχει στο θείο μεγαλείο αν πρόκειται αυτό να της κοστίσει το παιδί της. Ακόμα και η αναφορά της στα θαύματα που κάνει ο γιος της γίνεται εν τη ρύμη του λόγου της. Δεν στέκεται σ’ αυτά, δεν την αφορούν. Της φτάνει να ξέρει πως το παιδί της είναι καλά.
• Η Παναγία που γράφει στον γιό της και στα έξι γράμματα τρέμει για όσα συμβαίνουν στο παιδί της. Από το πρώτο κιόλας γράμμα της, αυτό της Μεγάλης Δευτέρας- παρ' όλο που ακούει για την λαμπρή υποδοχή που του έκαναν στα Ιεροσόλυμα - η καρδιά της της λέει πως πρέπει να φοβάται.
• Όση κι αν είναι η περηφάνια της για όσα Εκείνος κάνει, ο φόβος της μην πάθει κακό είναι πολύ μεγαλύτερος.
• Την Μεγάλη Τρίτη, αφού του αναφέρει το όνειρό της, καταλήγει: «….Σηκώθηκα. Άνοιξα το παράθυρο. Νύχτα…Το φεγγάρι με κοίταζε με απόγνωση. Τρόμαξα περισσότερο. Φοβούμαι, αγαπημένε! Δεν μπορώ τίποτ’ άλλο να σου πω, παρά μόνο: Φοβούμαι…»
Διαχρονικοί Φαρισαίοι, εξουσιαστές
• Στο γράμμα της Μεγάλης Τετάρτης ο συγγραφέας μιλά για το άδικο που βρίσκει τον Ιησού από τους Φαρισαίους της εποχής του. Και έτσι βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει, με σκληρά λόγια, και για τους διαχρονικούς και σύγχρονους Φαρισαίους και υποκριτές, για τους εξουσιαστές των λαών της γης. Η Παναγία, παραδέχεται στο γράμμα της Μεγάλης Τετάρτης ότι δεν μετανιώνει που τον δίδαξε να «φωνάζει» για το άδικο. Γιατί, όπως γράφει, «…κάποιος έπρεπε να τους τα πει κατάμουτρα. Και είμαι περήφανη που αυτός είσαι εσύ λεβέντη μου».
• Κι όμως, είναι «φοβισμένη που μπήκες στο στόμα του θηρίου».
• Των Φαρισαίων, δηλαδή. Που τους γνωρίζει καλά. Και η περιγραφή τους, σε τίποτα δεν διαφέρει από τους ανάλογους σημερινούς Φαρισαίους. «Είναι άνθρωποι, του γράφει, με τις μεγάλες κοιλιές και διπλά προγούλια που μιλούν στους πεινασμένους για ισότητα… Είναι άνθρωποι που κλέβουν τον ιδρώτα του λαού, χτίζουν μέγαρα…Τους ξέρω καλά τους Φαρισαίους, γιέ μου. Όσο δε σηκώνεις το κεφάλι σου, σε ονομάζουν ελεύθερο πολίτη. Όσο ανέχεσαι τις αδικίες τους, σε ονομάζουν τίμιο οικογενειάρχη. Όσο τους κολακεύεις, σε χαϊδεύουν προστατευτικά στον ώμο….»
• Τον συμβουλεύει ακόμα και την ύστατη ώρα η μάνα. « Μην περιμένεις προστασία από το λαό, που για λογαριασμό του τάβαλες μαζί τους…. Μα ο λαός παιδί μου, είναι άγνωμος….» Εύκολα, του λέει, αλλάζει από το ζήτω στο γιούχα. Γιατί έτσι τον θέλουν, έτσι τον δίδαξαν…
• Υπάρχει βέβαια ελπίδα. «Ο λαός θα καταλάβει την δύναμή του» Αλλά, «…ακόμα είναι μακριά αυτή η ώρα».
• Την Μεγάλη Πέμπτη, όταν οι φόβοι μέσα της έχουν αρχίσει να πυκνώνουν, η Παναγιά η μάνα, ξαγρυπνά και διαπιστώνει το «άχρονο» της ζωής της. Το άχρονο της ζωής όλων μας, επίσης. Και τότε, μέσα της μιλά η φωνή όλων των μανάδων που πέρασαν, όλων των μανάδων της εποχής μας, όλων των μανάδων που θάρθουν. Μιλά για λογαριασμό τους. Για λογαριασμό μας.
• «Όχι, δεν ήμουν μόνο η Μαρία η κόρη του Ιωακείμ από τη γενιά του Δαυίδ….»
• Κι αμέσως μετά κορυφώνει το κρεσέντο του μονολόγου της « ….Ήμουν η μάνα όλων των γιών και των θυγατέρων του κόσμου που σταυρώθηκαν, σταυρώνονται καθημερινά στις αιχμές των δοράτων, στις μπουκιές του ψωμιού, στα κράσπεδα των συννεφιασμένων ουρανών…». Ναι για τον Ιησού μιλά. Αλλά και για μας όλους. Και μπορεί την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, ένα βλέμμα του να την κάνει κοινωνό του μεγαλείου του.
• Όμως, αυτό δεν αρκεί για να μην την διαλύσει ο θάνατός του την Μεγάλη Παρασκευή. Οπότε, συντετριμμένη πλέον, του γράφει: «Ήταν τόσοι πολλοί οι θάνατοι που έζησα σήμερα, που δεν ξέρω πότε στέρεψαν τα μάτια μου το τελευταίο δάκρυ. Ήταν τόσο μεγάλο το δάσος των καρφιών που μπήχτηκαν στην καρδιά μου, που δεν ξέρω με ποιο απ' όλα καρφώθηκε η τελευταία μου κραυγή…»
Φως
• Βέβαια, την επόμενη μέρα, το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, πρώτη εκείνη θα νιώσει το Φως, την Ελπίδα, να ανασταίνεται σιγά-σιγά μέσα της.
• Αναθυμάται κάποια από τα λόγια του και συλλογίζεται γράφοντας: «Είχες πει, λοιπόν, γλυκειά μου άνοιξη, πως αν ο σπόρος του σταριού δεν μπει στη γη να πεθάνει, θα μείνει μόνος του, αλλά αν πεθάνει θα φέρει πολύ καρπό. Μήπως, λοιπόν, εσύ είσαι ο σπόρος του σταριού που θάφτηκε στη γη, για να ξαναφυτρώσει;» «…Δεν μπορώ να ξέρω ακόμα, αλλά όσο το σκέφτομαι τόσο νιώθω μια κλωστίτσα του φωτός να πολλαπλασιάζεται μέσα μου και να γίνεται μια δέσμη από ηλιακτίδες…..Τόσο νιώθω ότι η ματωμένη ρίζα της άνοιξης γίνεται ένας ολάνθιστος κήπος Απριλομάη μήνα….Εσύ καλέ μου που είσαι αναστημένος μέσα μου…».
Λογοτεχνική κιβωτός
• Τα έξι γράμματα της Παναγίας δεν είναι μόνο το θείο δράμα του Ιησού όπως φαντάζεται ο συγγραφέας ότι το βίωσε η Παναγία-Μάνα. Είναι και μια διαχρονική λογοτεχνική και κοινωνική κιβωτός όπου ο Βαγγέλης Κακατσάκης συμπυκνώνει, λιτά και ξεκάθαρα και τα θρησκευτικά, ηθικά, κοινωνικά και αγωνιστικά πιστεύω του.
• Είναι, ταυτόχρονα, μία προβολή των σύγχρονων ανθρώπινων προβλημάτων και συναισθημάτων στην καταπίεση όλων των γιών και των θυγατέρων του σύγχρονου κόσμου μας από τους κάθε λογής Φαρισαίους και Υποκριτές.
• «Τα γράμματα της Παναγίας» είναι ένα ακόμα ποίημα του Κακατσάκη. Ποίημα- ύμνος: της Ζωής, της Αγάπης, της Πίστης, της Δικαιοσύνης, της Ισότητας, της Ελευθερίας. Που βρίσκονται σε αέναη πάλη με τον φόβο: τον φόβο για το άδικο, για την φτώχεια και την καταπίεση, τον φόβο της σκλαβιάς, τον φόβο των ανθρώπινων αδυναμιών, της μοναξιάς, του θανάτου, τον φόβο του επέκεινα.
• Υ.Γ. Να σημειώσουμε ότι τα όποια έσοδα από τις πωλήσεις του λογοτεχνικού αυτού θησαυρού διατίθενται για τις ανάγκες του Αννουσακείου Ιδρύματος της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου. Άρα, μπορεί να αγοράζεται απ' όλους και ως πολύτιμο πνευματικό δώρο εν όψει του Πάσχα, για φίλους και βαφτιστήρια μας (μαζί με την καθιερωμένη λαμπάδα) και να αποτελέσει την μικρή δική μας εισφορά σε συνανθρώπους μας που επωφελούνται από το μεγάλο κοινωνικό έργο του ιδρύματος. Στα Χανιά το βιβλίο διατίθεται από το βιβλιοπωλείο ΠΕΤΡΑΚΗ και στην Κίσαμο από το βιβλιοπωλείο της Μητρόπολης.
• * «Σταυραναστάσιμος χαιρετισμός» : Τα αγαπητικά λόγια του συγγραφέα-ποιητή στην δική μου αφιέρωση.
Δημοσιεύτηκε Χ.Ν. 11-4-13
• Εκθέτουν: Γιώργος Αναστασάκης, Στέλιος Μπακλαβάς, Μιχάλης Πολυχρονάκης
Με μεγάλη προσέλευση πραγματοποιήθηκαν το περασμένο Σάββατο 6-4-13, τα εγκαίνια της έκθεσης της φωτογραφικής ομάδας FOG (ομίχλη), με τίτλο «ΕΡΜΗΝΕΙΑ» στην αίθουσα τέχνης Βάσως Μυλωνογιάννη.
• Βέβαια είναι γνωστό ότι οι Χανιώτες είναι φιλότεχνοι. Ωστόσο, η υπογράφουσα έχοντας μια εικόνα των «θεατών» των περισσότερων και ποικίλων εκθέσεων τέχνης, τα τελευταία 30 χρόνια στα Χανιά, εκτιμά ότι έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό και έχει αυξηθεί ο αριθμός των φιλότεχνων ενώ υπάρχει μεταβολή και στις ηλικιακές ομάδες που πλέον επισκέπτονται εικαστικές εκθέσεις. Στα προχθεσινά εγκαίνια, δηλαδή, πέραν των «παραδοσιακών» γνωστών φιλότεχνων και παραγόντων που ασχολούνται με ανάλογες πολιτιστικές –πολιτισμικές δράσεις, υπήρχε μαζική και «ζωντανή» παρουσία νέων φιλότεχνων. Νέων προσώπων αλλά και νέων ηλικιακά.
• Γεγονός που καταδεικνύει ότι στα Χανιά υπάρχει μεγάλος αριθμός πολιτών που ενδιαφέρονται για αυτές τις δραστηριότητες. Είτε για απόκτηση ακαδημαϊκής γνώσης, είτε γιατί είναι συλλέκτες (η κρίση βέβαια έχει πλήξει κι αυτούς). Η αύξηση αυτή οφείλεται στην έκρηξη της πολιτιστικής –πολυπολιτισμικής δραστηριότητας που δημιουργήθηκε σταδιακά στην πόλη μας από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά.
Υποκειμενικές αλήθειες της
FOG
• Στην μεγάλη προσέλευση στην έκθεση της FOG συντελεί και το γεγονός ότι και οι τρεις φωτογράφοι που παίρνουν μέρος έχουν μεγάλη γενική αναγνωρισιμότητα. Και, καθένας απ' αυτούς έχει και ένα «πιστό» κοινό που παρ-ακολουθεί το έργο του. Η φωτογραφική ομάδα FOG είναι σχετικά νεοσύστατη. Συστάθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 και αποτελείται από 4 μέλη. Εξ’ αυτών ο ένας, ο Κωστής Πετράκης δεν συμμετείχε σ αυτήν την έκθεση. Oι άλλοι τρεις είναι : Ο Γιώργος Αναστασάκης, ο Στέλιος Μπακλαβάς και ο Μιχάλης Πολυχρονάκης.
• Όπως γράφει, λοιπόν, σε ένα κοινό «αντί μανιφέστου» κείμενό της, η ομάδα FOG, «..ζυμώθηκε μεταξύ πειραγμάτων και συζητήσεων για εικόνες …τα μέλη ένωσαν τις δυνάμεις και τις δεξιότητές τους προκειμένου να εξελίξουν την δουλειά τους και να συμβάλλουν στην κινητικότητα της φωτογραφικής δημιουργίας στο γεωγραφικό χώρο που δραστηριοποιούνται».
• Επί της ουσίας της φωτογραφικής τέχνης, τα μέλη δηλώνουν στο κείμενο αυτό, ότι « …Η διαφορετική οπτική του κάθε μέλους όπως και η ρητορική των εικόνων του έρχονται να συμβάλλουν σε ένα πολύ χρήσιμο διάλογο….. Έτσι όταν διαφορετικοί φωτογράφοι συγκεντρώνονται για να δείξει ο ένας στον άλλο την δουλειά του, το αποτέλεσμα είναι ένα σύνολο από υποκειμενικές αλήθειες….»
• Αυτές οι υποκειμενικές αλήθειες , λοιπόν, είναι φανερές στην φωτογραφική τους έκθεση «ΕΡΜΗΝΕΙΑ» όπου εκτίθενται 31 συνολικά έργα τους. Δέκα του Μιχάλη Πολυχρονάκη, δέκα του Γιώργου Αναστασάκη, και έντεκα του Στέλιου Μπακλαβά.
• Απαντώντας σε ερώτηση της στήλης σχετικά με το τι κοινό έχουν οι τα μέλη της ομάδας FOG, ο Γιώργος Αναστασάκης εστίασε στην διαφορετικότητα εκάστου η οποία όμως τους επιτρέπει να συνδιαλέγονται. Ο Στέλιος Μπακλαβάς εστίασε στην κοινή αγάπη τους για την δημιουργική φωτογραφία και την αλληλο-επικοινωνία που λειτουργεί ως πηγή ενέργειας. Ενώ, ο Μιχάλης Πολυχρονάκης εστίασε στο φαινομενικά ετερόκλητο της τέχνης εκάστου καθώς υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία που αναδεικνύονται στο «αντι-μανιφέστο» της ομάδας.
Το «Άδυτο»
• Στα δέκα έργα από την σειρά «Άδυτο» που εκθέτει, ο Μιχάλης Πολυχρονάκης, μας υποδέχεται με τις δικές του υποκειμενικές αλήθειες. Κατά την γνώμη μας η υποκειμενική αλήθεια του Πολυχρονάκη, παραμένει ίδια. Εδώ και χρόνια. Ανεξάρτητα αν το θέμα του αλλάζει. Είναι η αλήθεια του εσσαεί στοχαστή. Ο Πολυχρονάκης στοχάζεται τις χιλιετηρίδες του παρελθόντος που άφησαν το αποτύπωμα τους στα πράγματα. Στοχάζεται το παρόν και προσπαθεί να δει το μέλλον μέσα από τις αλήθειες που μπορούν να μεταφέρουν άδυτα χώρων- ίσως και σε … εκατό χρόνια από σήμερα. Τις ίδιες αλήθειες άλλωστε μας έχει πει εδώ και χρόνια με τη σειρά «Ταμπακαριά», με το «Ναυάγιο», «Το σαπουναριό», τα Ερείπια. Στην τωρινή έκθεση «ΕΡΜΗΝΕΙΑ» μας «επιτρέπει» την είσοδο στο ...«άδυτο» εγκαταλελειμμένων χώρων συνεταιριστικών οινοποιητικών ενώσεων αποτυπώνοντας εικόνες από τις «πληγές» τους, απολιθωμένες εικόνες αναπαραστάσεων από τα χρόνια λειτουργίας τους μαζί με …συνειρμικές εικόνες σπηλαίων με σταλαγμίτες .
• Εικόνες, δηλαδή, που μόνο το δικό του «κλικ» βλέπει. Και έτσι καταφέρνει να τις δούμε κι εμείς. Ο Πολυχρονάκης, όπως έχει γράψει η κριτικός Πέγκυ Κουνενάκη, «διεκδικεί μία ξεχωριστή θέση στο χώρο της εικαστικής φωτογραφίας..» Την οποία υπηρετεί με πιστά με λιτότητα και συνέπεια.
• Γι' αυτό άλλωστε σε βιβλίο που πρόσφατα έγραψε με τίτλο «Φωτο-γραφήματα» στα στοχαστικά λιτά και κατανοητά κείμενά του δεν έχει βάλει καμία φωτογραφία του, εκτός εκείνης του εξωφύλλου.
• Σχετικά με τα έργα που εκθέτει τώρα με τίτλο «Άδυτο», ο Πολυχρονάκης σε ένα επεξηγηματικό - κατανοητό κείμενο (χωρίς τις γνωστές περικοκλάδες που καταλαβαίνουν μόνο οι «μυημένοι» στην τέχνη) αναφέρει: « Η περιπέτεια της φωτογραφίας για μένα ξεκίνησε μέσα από την εμμονή μου για την εξερεύνηση των σπηλαίων. Χαιρόμουν να φωτογραφίζω τα «εκθέματα» της εκάστοτε μυστικής, σκοτεινής και υπόγειας «φυσικής γλυπτοθήκης» που ανακάλυπτα…».Και καταλήγει : «…Άλλωστε η προτίμησή μου στο είδος της φωτογραφίας, όπου ο ορατός-πραγματικός κόσμος υπάρχει μόνο και μόνο για να μεταμορφωθεί σε απεικόνιση-αντανάκλαση ενός εσωτερικού, φευγαλέου, ιδεατού κόσμου, δεν οδηγεί κατ’ εύθείαν στα βάθη της Πλατωνικής σπηλιάς;»
Όνειρα στον ερειπωμένο μας ύπνο
• Ο Στέλιος Μπακλαβάς εκθέτει 11 έργα με τίτλο «Όνειρα στον ερειπωμένο μας ύπνο». Ο φωτογράφος προσελκύει το βλέμμα του θεατή χωρίς στην πραγματικότητα να είναι «ευανάγνωστη» η σύνθεση μέσα από την οποία προκύπτει το έργο του. Σε πρώτη ματιά, εκείνο που σε γοητεύει είναι οι συνθέσεις των αντιθέσεων του. Παράδειγμα η σύνθεσή που απεικονίζει την γιαγιά ενός έργου ζωγραφικής με μία μικρούλα που βρέθηκε θεατής του έργου. Ακόμα και την τετράχρονη εγγονή μου εντυπωσίασε.
• Όμως πρόκειται για μια ιδιαίτερη τεχνική σύνθεση. Καθώς τα έργα του βασίζονται μεν σε εκθέσεις έργων ζωγραφικής-γλυπτικής και παραστάσεις άλλων τεχνών ίσως (όπως ο χορός της ομάδας ΣΥΝ-ΚΙΝΗΣΗ της συντρόφου του Σοφίας Φαλιέρου). Αλλά εκείνος παρεμβαίνει και «στήνει» εκεί ένα δικό του φωτογραφικό κάδρο- άμεσα και στιγμιαία. Μετά το «κλικ» της μηχανής του η εικόνα που αποτυπώνει σε τίποτα δεν μοιάζει πλέον ούτε με το πρωτότυπο έργο τέχνης μιας έκθεσης ούτε με τον θεατή του έργου, που συνήθως γίνεται «μοντέλο» του δημιουργικού στησίματος του καλλιτέχνη φωτογράφου. Είναι πλέον το δικό του έργο, η δική του έκθεση.
Η όχθη του Αχέροντα
• Ο Γιώργος Αναστασάκης είναι ο μικρότερος, ηλικιακά, των τριών εικαστικών και επαγγελματιών φωτογράφων. Από την ανάγνωση του βιογραφικού του και την εθελοντική εργασία που προσφέρει σε διάφορες κοινωνικές ομάδες γίνεται κατανοητή η επιλογή του θέματός του που έχει να κάνει με τον προβληματισμό του για την τύχη αυτών των κοινωνικών ομάδων, όπως των μεταναστών. Επομένως δεν είναι τυχαία η επιλογή του να σκηνοθετήσει τις περισσότερες εικόνες του παρόχθια. Οι εικόνες αυτές, κατά την δική μας ερμηνεία, αναδεικνύουν τον προβληματισμό του (τον οποίο ο φωτογράφος προσπαθεί να μεταφέρει στο ευρύ κοινό για να ανατραπούν οι προκαταλήψεις που μας έχουν σκοπίμως καλλιεργηθεί.
• Τα έργα του Γιώργου Αναστασάκη, εικαστικά σκηνοθετημένα, φαίνεται να στοχεύουν στην καινοτομία κοινωνικής παρέμβασης μέσω φωτογραφικού εικαστικού «ντοκουμέντου». Το οποίο βέβαια είναι υποκειμενικό καθώς σκηνοθετείται από τον φωτογράφο για το στιγμιαίο «κλικ» του.
• Ούτε είναι τυχαίο, επίσης, που στο δικό του κείμενο παρέμβασης για την έκθεση αυτή της FOG, αναφέρεται σε κείμενα του γνωστού Σλοβένου φιλοσόφου, κριτικού και θεωρητικού Ζίζεκ. Και είναι προφανές ότι με κείμενό του που συνοδεύει τα έργα της έκθεσης συνδέει την δουλειά του με μια φράση του Βιργίλιου που και ο Ζίζεκ χρησιμοποιεί σχετικά με τον μύθο του Αχέροντα.(… Acheronta Movebo – I will move the Infernal region)
• Όπως θυμόμαστε ο μύθος θέλει τον βαρκάρη-χάρο να κατευθύνει τις ψυχές στην Αχερουσία λίμνη μόνο αφού είχε εισπράξει το οφειλόμενο αντίτιμο από για τις υπηρεσίες του μόλις έφτανε η ψυχή στην όχθη του Αχέροντα. Αυτό το αντίτιμο είχαν φροντίσει οι συγγενείς του νεκρού να το τοποθετήσουν στη γλώσσα του κεκοιμημένου. Φανερός, λοιπόν, ο συνειρμός του με το σύγχρονο δουλεμπόριο ψυχών. Και πολύ επιτυχημένη η δημιουργικά σκηνοθετημένη φωτογραφία του με το ευρώ-οβολό στο στόμα του μετανάστη για τους πάσης φύσεως δουλεμπόρους.
Δημοσιεύτηκε Χ.Ν. 9-4-13
Συνέχεια σήμερα της εξέτασης των δυνατοτήτων ίδρυσης και στέγασης ενός λαογραφικού Μουσείου Χανίων.
Καθώς, ενώ αποτελεί διαχρονικό πολιτισμικό έλλειμμα του Μητροπολιτικού δήμου Χανίων, δεν γίνεται κανείς σχεδιασμός, καμιά αναφορά από την δημοτική μας αρχή σχετικά με την στέγαση και ίδρυσή του.
• Και πώς να γίνει, θα πείτε. Αφού, η δημοτική μας αρχή, όντας στον τρίτο χρόνο της θητείας της, δεν έχει εισηγηθεί ακόμα ένα συνολικό σχέδιο χρήσεων των πολλών κτιρίων που πέρασαν στην κυριότητα της από την συνένωση με τους πρώην Καποδιστριακούς δήμους.
• Τέτοια κτίρια είναι τα πρώην δημαρχεία των έξι δήμων που συνενώθηκαν, αλλά και άλλα μικρότερα που είχαν στην κυριότητά τους.
• Επομένως, μία άλλη δυνατότητα που δεν υπήρχε πριν τις συνενώσεις, άμεσα υλοποιήσιμη και προτιμητέα θα λέγαμε κάτω από τις σημερινές συνθήκες, είναι η δυνατότητα πλέον του Μητροπολιτικού δήμου Χανίων να στεγάσει ένα Λαογραφικό μουσείο Χανίων σε ένα από τα πολλά κτίρια –δημαρχεία ή άλλα κτίρια που έχει στην κυριότητά του.
Χρήσεις κτιρίων
• Πολλά εκ των οποίων είτε παραμένουν άδεια είτε έχουν στεγαστεί προσωρινά κάποιες υπηρεσίες. Γιατί προσωρινά; Αυτό δεν φανερώνει έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και αδυναμία λήψης αναγκαίων πολιτικών αλλά και διοικητικών αποφάσεων για την καλύτερη κατανομή και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών του μητροπολιτικού δήμου; Για καλύτερο… «νοικοκύρεμα» των οικονομικών του δήμου; Αφού, ενώ υπάρχουν άδεια κτίρια, ο μητροπολιτικός δήμος πληρώνει ενοίκια στέγασης υπηρεσιών του (όπως η πολεοδομία) αλλά και στέγασης άλλων δομών. Κοινωνικών και πολιτισμικών. Οι οποίες λειτουργούν σε ενοικιαζόμενα κτίρια στους πρώην περιαστικούς δήμους.
• Ένας τέτοιος σχεδιασμός όμως μπορεί και πρέπει να γίνει και τώρα. Φτάνει η δημοτική μας αρχή να αποφασίσει να εισάγει στο δημοτικό συμβούλιο μία συνολική πρόταση για τις χρήσεις όλων των δημαρχείων και κτιρίων. Λαμβάνοντας υπ' όψη και τις προοπτικές μετακινήσεων που υπάρχουν. Ώστε να δρομολογηθούν εξελίξεις για την στέγαση τόσο ενός Λαογραφικού Μουσείου όσο και να γνωστοποιηθούν οι χρήσεις των υπολοίπων κτιρίων. Και να γνωρίζουν και οι τοπικές κοινωνίες των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων αλλά και οι δημότες της πόλης τον συνολικό σχεδιασμό. Από τον οποίο μπορεί να εξαρτάται και ο προσωπικός ή επιχειρησιακός σχεδιασμός. Αφού, αλλιώς σχεδιάζεις την δραστηριότητά σου με δεδομένο ότι εργάζεσαι στο Ακρωτήρι κι αλλιώς με δεδομένο ότι εργάζεσαι στα Χανιά. Ή, ότι δίπλα από την κατοικία ή την επιχείρησή σου θα εδρεύει μόνιμα μία δημοτική υπηρεσία.
• Για πόσο θα παραμένουν άδεια, κτίρια όπως το καινούργιο δημαρχείο του πρώην δήμου Ελ. Βενιζέλου, του πρώην δήμου Θερίσου; Η, κτίρια όπως η αναπαλαιωμένη οικία Σκουλά στις Στέρνες που προοριζόταν μάλιστα για την δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου Ακρωτηρίου; Για όλα αυτά δεν πρέπει να υπάρξει ένας συνολικός σχεδιασμός;
• Οι τοπικές και δημοτικές κοινότητες του δήμου Χανίων θα συζητήσουν (με δική τους πρωτοβουλία) το θέμα της ανάγκης λήψης άμεσης απόφασης για τις χρήσεις συνολικά όλων των κτηρίων των δημοτικών κοινοτήτων του δήμου Χανίων; Και θα πάρουν θέση, όπως προβλέπεται από τις αρμοδιότητές τους;
• Πρώτα και κύρια για τις χρήσεις τους και βεβαίως και για την στέγαση-σε ένα απ αυτά- λαογραφικού μουσείου Χανίων;
Λαογραφικό μουσείο
• Ένας συνολικός σχεδιασμός χρήσεων των κτιρίων του μητροπολιτικού δήμου Χανίων, λοιπόν, είναι επιβεβλημένος. Και για την ορθή κατανομή των υπηρεσιών του και, για να καταστεί πλέον εφικτό να συμπεριληφθεί σ αυτόν και η ίδρυση και στέγαση ενός πολυθεματικού λαογραφικού Μουσείου Χανίων. Επειδή, ένα τουλάχιστον από τα πρώην δημαρχεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό.
• Η δική μας πρόταση μάλιστα είναι ότι η αναγκαία αυτή πολιτισμική υποδομή μπορεί σύντομα να πάρει σάρκα και οστά στο χώρο του πρώην δημαρχείου Νέας Κυδωνίας. Εκεί που τώρα στεγάζεται η ΚΕΠΕΔΗΧ- ΚΑΜ η οποία άλλωστε πρόκειται να στεγαστεί τελικά στους χώρους του παλιού τελωνείου στο ενετικό λιμάνι. Καθώς ο χώρος αυτός διαμορφώνεται μισός για χρήσεις του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης και μισός για χρήσεις των υπηρεσιών-επιχειρήσεων της ΚΕΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ.
• Η απόφαση για τις χρήσεις των κτιρίων του δήμου, που έχει να κάνει και με πολλές άλλες δομές που περιμένουν να στεγαστούν, αλλά και με την αναγκαιότητα στέγασης ενός λαογραφικού μουσείου του δήμου Χανίων,
…δεν χωρεί άλλες αναβολές.
Δημοσιεύτηκε Χ.Ν. 4-4-13
Φωτογραφίες : Αναπαλαιωμένη οικία Σκουλά στις Στέρνες Ακρωτηρίου
Κτήριο πρώην δημαρχείου Νέας Κυδωνίας
ΦΩτογραφίες Η πρωην βίλα Κουκουναρά σήμερα
Το σεράϊ της βίλας Κουκουναρά 1904-1910 Αρχείο Μ. Μανούσακα
Ένα από τα ελλείμματα υποδομών στα Χανιά και ειδικότερα τώρα στον μεγάλο Μητροπολιτικό πλέον δήμο Χανίων, είναι η έλλειψη ενός λαογραφικού Μουσείου.
• Το έλλειμμα γίνεται περισσότερο πιεστικό όσο περνούν τα χρόνια.
• Τα τελευταία χρόνια δύο αποφασιστικές δημοτικές προσπάθειες δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Μία από το δήμο Χανίων επί δημαρχίας Γ. Τζανακάκη και μία από τον περιαστικό, τότε, δήμο Χανίων επί δημαρχίας Εμμ. Κεμεσίδη, για διεκδίκηση του ακινήτου της πρώην βίλας Κουκουναράς στις Μουρνιές. Το αίτημα εστάλη. Πέραν τούτου… ουδέν.
Συλλογές-προτάσεις
• Υπήρξαν και άλλες προτάσεις για αξιοποίηση άλλων ακινήτων για ίδρυση λαογραφικού μουσείου. Πολλές-διαχρονικά- ήταν και είναι οι προτάσεις και παρεμβάσεις της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κρήτης (ΙΛΑΕΚ). Προκειμένου να βρεθεί λύση και να στεγαστεί τόσο η υπάρχουσα συλλογή της ΙΛΑΕΚ, όσο και πολλών ιδιωτών που έχουν χαρίσει πολύτιμο λαογραφικό υλικό στην ΙΛΑΕΚ και άλλους φορείς με την επιθυμία να εκτεθούν σε ένα λαογραφικό Μουσείο.
• Πολύ γνωστή περίπτωση είναι αυτή της συλλογής του συμπολίτη μας ευπατρίδη Βασίλη Καλαϊτζή-Μουντάκη .
• Αλλά και η λαογραφική συλλογή της Ελένης Φραντζεσκάκη (1993) προς το Πολυτεχνείο Κρήτης. Η οποία μάλιστα, δεν έχει κληροδοτήσει μόνο λαογραφικό υλικό στο Πολυτεχνείο Κρήτης αλλά και ένα ακίνητο στην παλιά πόλη στην οδό Αντ. Μελιδόνη (πάροδος της Μίνωος) με την επιθυμία να στεγαστεί εκεί και η λαογραφική συλλογή της.
• Επίσης, έχουν κατατεθεί προτάσεις για την ίδρυση και λειτουργία ακόμα και στον ίδιο χώρο με το λαογραφικό μουσείο: Από τον φιλολογικό σύλλογο Χρυσόστομο ενός Μουσείου Ιστορικής Φωτογραφίας και από τον κ. Στρατή Μηλιδάκη του ΟΑΔΥΚ την ίδρυση ενός Μουσείου για Παραδοσιακά επαγγέλματα και τέχνες που χάνονται («παραδοσιακά επαγγέλματα και δραστηριότητες που χάνονται στα Χανιά»).
• Από τα Χανιώτικα Νέα και την στήλη μας, έχει κατατεθεί από το 2005 η πρόταση για το λαογραφικό Μουσείο στην πρώην βίλα Κουκουναρά. Αργότερα από τα Χανιώτικα Νέα και τούτη την στήλη επανήλθαμε σύμφωνα με νέα δεδομένα.. Όπως η δυνατότητα να γίνει ένα πολυθεματικό Λαογραφικό Μουσείο που να στεγάσει υλικό και από παραδοσιακά επαγγέλματα και τέχνες που χάνονται όπως (προτάθηκε από κ. Στρ. Μηλιδάκη του ΟΑΔΥΚ σε σχετική έκδοση της Πολιτιστικής Εταιρείας Κρήτης), («Χανιώτικα Νέα» 16-1-09, 2-4-09, 6-4-09 και 24-2-10).
• Τίποτα δεν προχώρησε καθώς όλες οι προτάσεις «κολλούσαν». Κυρίως στην αναβλητικότητα, αδιαφορία και μη σθεναρή διεκδίκηση από τους πολιτικοαυτοδιοικητικούς μας φορείς.
Πάλι απ’ την αρχή
• Και… να’ μαστε πάλι εδώ συμπολίτες. Να συζητάμε ακόμα την ανάγκη ίδρυσης λαογραφικού Μουσείου Χανίων. Ανάγκη που θα καλύψει ένα μεγάλο κενό στο χώρο των υποδομών πολιτισμού. Ανάγκη που θα εξυπηρετήσει και την οικονομική ανάπτυξη του νομού και θα αποφέρει, εν τέλει, και έσοδα τόσο στον τουριστικό αλλά και πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, όσο και στο δήμο Χανίων. Από τα έσοδα λειτουργίας του.
• Σήμερα λοιπόν, τι κάνουμε; Ποιος άλλος εκτός από τον Καλλικρατικό δήμο Χανίων μπορεί και πρέπει να κινηθεί για την ίδρυση αυτής της αναγκαίας για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη πολιτισμικής υποδομής;
• Επειδή σήμερα, συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Ναι. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο εν μέσω κρίσης. Ακριβώς γι' αυτό.
• Αφού, σήμερα, ο δήμος Χανίων μπορεί κατ' αρχάς να αποφασίσει να διεκδικήσει την πρώην βίλα Κουκουναρά στις Μουρνιές. Η οποία αποτελεί ιδανικό τόπο για λαογραφικό μουσείο με κτίριο (που χρειάζεται βέβαια αποκατάσταση) αλλά και μεγάλο περιβάλλοντα ιστορικό χώρο (Σεράϊ, χανούμ Μπαξέ, ιστορία παραμονής του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ το 1850) .
• Σ’ αυτόν τον περιβάλλοντα χώρο (που είναι ζητούμενος για ένα λαογραφικό μουσείο με προοπτικές ανάπτυξης λαογραφικών δραστηριοτήτων και σύγχρονης λειτουργίας) θα μπορούν να αναπτυχθούν διάφορες λαογραφικές αναπαραστάσεις (σπορά, αλώνι, πατητήρι κλπ) .
• Αυτή την ώρα το δημόσιο εκποιεί δημόσια περιουσία ή ενδιαφέρεται (σύμφωνα με το νόμο) να την δώσει προς αξιοποίηση ή πώληση και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτό σημαίνει ότι ο δήμος Χανίων μπορεί να διεκδικήσει αυτό το ακίνητο είτε με παραχώρηση/μακροχρόνια ενοικίαση, είτε με αγορά με ευτελές ουσιαστικά ποσό και δόσεις. Διότι, και οι εμπορικές αξίες είναι πλέον κάτω του μισού αλλά-κυρίως- επειδή, για το εν λόγω ακίνητο που αποτελεί ιστορικό κτίσμα (και άρα δεν είναι κατεδαφιστέο αλλά διατηρητέο) δεν μπορεί εύκολα να υπάρξει άλλος αποδεκτός επενδυτής.
• Μην ξεχνάμε ότι με μικρό τίμημα και δόσεις αλλά με πολύ καλή διαπραγμάτευση (παρά τις υψηλές αξίες που υπήρχαν τότε) αγοράστηκε από την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου (ΚΕΔ) το κτίριο της νυν Δημοτικής Πινακοθήκης (Μάρκος Βεκρής ως αρμόδιος αντιδήμαρχος -διαπραγματευτής). Περισσότερα για χώρους στέγασης λαογραφικού μουσείου στο β΄ μέρος του θέματος.
• Ες αύριον, δηλαδή. 
Δημοσιεύτηκε Χ.Ν 3-4-13
