Τι είναι πολιτισμός;

Κάποιες ακόμα επισημάνσεις και εντυπώσεις μας  από την ραδιοφωνική μετεκλογική συνέντευξη του νεοεκλεγέντα δημάρχου Χανίων κ. Σημανδηράκη στο Qradio στις 21-6-19.

                                       

·          Ο κ. Σημανδηράκης εμφανίστηκε πιο συγκεκριμένος για τον τομέα του πολιτισμού  όταν τέθηκε το θέμα αρχικά με αφορμή το τι έγινε στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ . με τον καλλιτεχνικό δ/ντή. Εκεί ξεκαθάρισε ότι απ’ ότι φαίνεται δεν υπάρχουν ενστάσεις για την νέα καλλιτεχνική δ/ντρια.

                                Μεσογειακής εμβέλειας

·         Αναφερόμενος  όμως γενικότερα  στον πολιτισμό είπε ότι ο δήμος Χανίων θα πρέπει να αναλαμβάνει παραγωγές και όχι μόνο να κάνει φιλοξενία παραστάσεων. Παραγωγές που να ταξιδεύουν στην Ελλάδα  στην Μεσόγειο και στο εξωτερικό.

·         Θυμίζουμε ότι για τα Χανιά ως Κέντρο μεσογειακού πολιτισμού μιλά στο πρόγραμμά του ο Γρηγόρης Αρχοντάκης.

·          Ο κ. Σημανδηράκης, συνέχισε αναφέροντας  ότι  ευτυχώς υπάρχει ένα εμβληματικό εργαλείο που λέγεται ΚΑΜ σε επίπεδο Μεσογείου.

·         Εδώ χρειάζεται να ανοίξουμε μια σύντομη παρένθεση: Η ΚΕΠΠΕΔΗΧ –ΚΑΜ αποτελεί συγχώνευση της πολύ επιτυχημένης Δημοτικής Πολιτιστικής Επιχείρησης του δήμου Χανίων (ΔΗΠΕΧ) που ιδρύθηκε επί  δημαρχίας Τζανακάκη με το κάποτε Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου(ΚΑΜ) που κι αυτό  είχε ιδρυθεί τότε στο πλαίσιο του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων επί υπουργίας Μικρούτσικου. Αυτό το δίκτυο –θεσμός καταργήθηκε προ πολλού.

·         Δυστυχώς, αν και το ΚΑΜ είχε και έχει ένα μεγαλοπρεπές όνομα, ποτέ δεν έφτασε να το αντιστοιχίσει σε δράσεις ή συνεργασίες. Όταν δεν νοικιάζει την αίθουσά του-«εκμεταλλευόμενο»  το  όνομά του σε συνδυασμό με το μοναδικό αποκαταστημένο Νεώριο, το Μεγάλο Αρσενάλι, οι εκδηλώσεις που πραγματοποιεί είναι κυρίως συνδιοργανώσεις. Δηλαδή, βάζει την αίθουσα και τον εξοπλισμό και οι διάφοροι φορείς οργανώνουν την δράση. Έτσι φιγουράρει ως συνδιοργανωτής.

·          Η πόλη μας αρεσκόταν και αρέσκεται να επαίρεται ότι τα Χανιά είναι η πόλη της αρχιτεκτονικής. Μακάρι να ήμασταν.  Έστω, μακάρι να είχαμε καταφέρει να «κτίζαμε» με  τις δράσεις μας την δυνατότητα να γίνουμε. Όμως, τίποτα δεν κάναμε ως δήμος/ δεν έκανε και το ΚΑΜ-έστω- για την Παλιά πόλη. Η οποία προφανώς είναι η ναυαρχίδα όσων θα θέλαμε να προβάλλουμε, ως Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου(! )για να διεκδικήσουμε και την ένταξή της στην ΟΥΝΕΣΚΟ. Ποιες είναι οι παρεμβάσεις του ΚΑΜ, π.χ. για την Παλιά πόλη; Και φυσικά καμιά δράση του ΚΑΜ δεν είχε μέχρι τώρα πανελλαδική, κρητική ή Μεσογειακή εμβέλεια. Και δεν μιλώ για ακαδημαϊκές δράσεις όπως ένα συνέδριο αρχιτεκτονικής που θα μπορούσε άλλωστε  να διοργανώνεται  από την Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου Κρήτης.

·         Μάλιστα κατά την παρούσα πενταετία Βάμβουκα καταργήθηκε (παρά τις αντιδράσεις παρατάξεων του ΔΣ) ακόμα και η συμμετοχή  του πρύτανη του πολυτεχνείου μας ή αναπληρωτή του στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΑΜ, στο οποίο συμμετείχε εξ’ οφίτσιο. Ανθ’ ημών …Γουλιμής , είχε σαρκάσει τότε ο Ραν ταν πλαν σε άλλη στήλη μας.

                                          Κατακερματισμός

·         Λέμε, δηλαδή, ότι  ο βαρύγδουπος τίτλος «Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου»  δεν έχει βοηθήσει από μόνος του, ποτέ.

·         Όμως, η σχετική αναφορά του κ. Σημανδηράκη στον πολιτισμό σε ότι αφορά παραγωγές με μεσογειακή εμβέλεια, μας φάνηκε σωστή. Σωστή και η αναφορά του σχετικά με την ανάγκη να μην υπάρχει κατακερματισμός τομέων (και όχι μόνο στον πολιτισμό).

·         Μας δίνει δε την ευκαιρία να αναφερθούμε στον κατακερματισμό αρμοδιοτήτων στον πολιτισμό επί της απερχόμενης δημαρχίας Βάμβουκα και τις δυσλειτουργίες που δημιούργησε στον τομέα πολιτισμού.

·         Η/ο  αντιδήμαρχος πολιτισμού, δεν είχε αρμοδιότητα ούτε στην ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ, ούτε στο ΔΗΠΕΘΕΚ, ούτε στην Δημοτική Πινακοθήκη. Δεν συμμετείχε καν στα Δ.Σ. Δηλαδή, ήταν μια «ανάπηρη» αντιδημαρχία πολιτισμού. Δεν μπορούσε να  κάνει γενικό σχεδιασμό, δεν γνώριζε καν εξαρχής τον σχεδιασμό των άλλων οργανισμών πολιτισμού στα οποία σημειωτέον τώρα θα πρέπει να προστεθεί και το πολύκεντρο «Μίκης Θεοδωράκης». Δεν ήξερε και επομένως αδυνατούσε να ενημερώνει το Δημοτικό Συμβούλιο και να λογοδοτεί –αν θέλετε, ως αιρετή, στο Δ.Σ.Χ. Το είχαμε σχολιάσει δυσμενώς τότε εδώ στην στήλη μας. Πριν συμβεί . Από τις πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει για τον κατακερματισμό του πολιτισμού και όχι μόνο.(Χανιώτικα Νέα 3-9-2014, «Τα κλειδιά»). Και  δυστυχώς δικαιωθήκαμε. Καθώς όσα συνέβησαν στο ΔΗΠΕΘΕΚ με τις επανειλημμένες αρνήσεις του δημάρχου να συζητηθεί το θέμα αλλά και η μακρινή… «συγγένεια» που φάνηκε να έχει το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων με τις συγκεκριμένες πολιτιστικές δομές του δήμου Χανίων, απέδειξαν, ότι δεν μπορεί η/ο αντιδήμαρχος πολιτισμού να μην έχει τη  γενική αρμοδιότητα , λόγο ή και προκαταβολική ενημέρωση για όσα συμβαίνουν στις πολιτιστικές  δομές-οργανισμούς του δήμου Χανίων. Ελπίζουμε να μην το ξαναζήσουμε.

                                      Παραγωγές

·         Σχετικά τώρα με τις πολιτιστικές «παραγωγές» του δήμου Χανίων. Κατ’ αρχάς σωστό.

·          Το έχουμε σχολιάσει, επισημάνει δημοσιογραφικά. Το έχουμε  προτείνει και υποβάλλει αρμοδίως  και ως ολοκληρωμένη πρόταση  -μη γελάσετε- από το 1994! «Μεσογειακές  και Κρητομεσογειακές γιορτές πολιτισμού»

·         Το αναφέρουμε για να πούμε ότι εδώ και μια 25ετία περίπου «κυκλοφορεί» η πρόταση  για πολιτιστικές-πολιτισμικές δράσεις  Κρητο-ευρω Μεσογειακής εμβέλειας. Το είχαν συμπεριλάβει και  πολλοί προηγούμενοι υποψήφιοι δήμαρχοι στα προγράμματά τους.

·          Τι εννοεί όμως ο καθένας  μ’ αυτό; Δεν το μάθαμε ποτέ. Επειδή παρέμεινε κενό (προ)γραμμα.

·         Δεν ξέρουμε ακόμα πώς  ακριβώς το εννοεί και ο νέος δήμαρχος. Έως ότου το μάθουμε, εικάζουμε  ότι δεν μπορεί να είναι «παραγωγές» πολιτισμού που να ανταγωνίζονται π.χ. μουσικά, εικαστικά, χορευτικά, θεατρικά, φεστιβαλικά γεγονότα δράσεις- παραγωγές άλλων ελληνικών και κρητικών πόλεων. Πρώτον επειδή δεν μπορούμε με την μία να φτάσουμε το επίπεδό τους και να το ξεπεράσουμε για να γίνουμε Μεσογειακής εμβέλειας. Δεύτερον γιατί αυτό θα ήταν απαγορευτικά δαπανηρό και βέβαια θα  δημιουργούσε και μία  τεράστια τρύπα στον προϋπολογισμό του δήμου –εφόσον μιλάμε για παραγωγές μεσογειακής εμβέλειας που για να επιβιώσουν θα είναι ανταγωνιστικές.

                                                 Τοπική πολιτισμική ταυτότητα

·         Τι είναι, λοιπόν,  το ζητούμενο σε πολιτιστικές-πολιτισμικές «παραγωγές»; Το αυτονόητο που γράφουμε εδώ και 30 χρόνια. Ότι χρειαζόμαστε δικές μας- πρωτογενείς σύνθετες πολιτιστικές και πολιτισμικές δράσεις που όμως να έχουν τοπική πολιτιστική και πολιτισμική ταυτότητα.

·         Οι οποίες βέβαια για να είναι βιώσιμες θα πρέπει να σχεδιαστούν στην βάση ενός ΘΕΣΜΟΥ με ντόπια πολιτιστική-πολιτισμική ταυτότητα που να  μπορεί να κινητοποιεί τοπικούς, παγκρήτιους και περιφερειακούς φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

·         Να είναι  ένας  πολιτισμικός θεσμός με ετήσιες δράσεις –παραγωγές  που θα έχουν αναγωγές στα ήθη, στα έθιμα και στις παραδοσιακές  γιορτές που χαρακτήριζαν από παλιότερα την πόλη των Χανίων, την πόλη των γιασεμιών και των λουλουδιών. Αλλά και τις παραδοσιακές δράσεις των πρώην περιαστικών κοινοτήτων και όχι μόνο. Γιορτές που να «δένουν» σε κάθε δράση και με τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα. Την τοπική βιοτεχνία, τις τοπικές γεύσεις- παραδοσιακές και σύγχρονες. Την υλική και άυλη πολιτισμική μας κληρονομιά και σύγχρονη πολιτισμική δημιουργία. Να τις  προβάλλουν και να προβάλλονται σε όλη την διάρκεια του έτους.  Και άρα να συνδέεται  ο πρωτογενής , δευτερογενής και τριτογενής τομέας με την ντόπια πολιτιστική –πολιτισμική μας ταυτότητα και την σύγχρονη πολιτιστική και πολιτισμική δημιουργία.

·         Ώστε ο θεσμός που θα δημιουργηθεί όχι μόνο να είναι βιώσιμος αλλά να λειτουργήσει και ως μοχλός παραγωγής και προοπτικής πολιτιστικού-πολιτισμικού και κατά συνέπεια οικονομικού αποτελέσματος, σε ευρείες κοινωνικά και γεωγραφικά  ομάδες πολιτών.  

·         Άλλωστε, τι είναι πολιτισμός; Το σύνολο των δραστηριοτήτων μας. Ο τρόπος που ζούμε. Αυτό δεν είναι;