Τί πολιτισμικό «σήμα» στέλνουμε ;

Λένε ότι η επανάληψη είναι «Μήτηρ πάσης μαθήσεως». Το ασπάζεται και η στήλη. Γι’ αυτό κατά καιρούς, επαναλαμβάνει αρκετά από τα προβλήματα που, ενώ έχουν τεθεί, δεν φαίνεται να υπάρχει πολιτική βούληση από την αυτοδιοίκησή μας να τα «θεραπεύσει». Ένα τέτοιο, είναι και το συντριβάνι στην παλιά μας πόλη. Το συντριβάνι • Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όλοι οι Χανιώτες που θέλαμε/θέλουμε να πάμε μια βόλτα στο λιμάνι μας, λέμε «πάμε στο συντριβάνι». ΄Η «πάμε στο λιμάνι». Στην παλιά πόλη δηλαδή. Το συντριβάνι είναι τουρκική λέξη και χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το ενετικό αναβρυτήριο που υπήρχε στην πλατεία και το οποίο βέβαια είχε και την ανάλογη χρήση, τότε. • Βέβαια το συντριβάνι, δεν είχε πλέον συντριβάνι. Ηταν όμως τόσο έντονες οι μνήμες από τις εποχές της δόξας της πλατείας στην οποία ήταν τοποθετημένο (όχι στην μέση της πλατείας), ώστε συνεχίζαμε και συνεχίζουμε να αποκαλούμε έτσι την πλατεία Μαυροβουνίων, όπως λεγόταν επί Κρητικής Πολιτείας. Η οποία, αν και μικρή, μας λένε οι ιστορικοί, ήταν η κοσμικότερη πλατεία της πόλης κέντρο συζητήσεων και συναντήσεως των Χανιωτών. Είναι ακόμα άλλωστε. ΄Ηταν πλακόστρωτη, με καφενεία, ξενοδοχεία, λέσχες και καταστήματα πολυτελείας νεωτερισμών. Είχε πάρει το όνομά της από μια ογκώδη κρήνη, διακοσμημένη με λεοντοκεφαλές, στην οποία προσκολλήθηκαν ως υδροδόχες μαρμάρινες λάρνακες. Τμήμα της κρήνης (αυτό που βλέπουμε στην φωτογραφία), βρίσκεται σήμερα «παραπεταμένο» στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων. Το αυθεντικό υπάρχει • Τι πιο λογικό, λοιπόν, όταν αποφασίστηκε η επανατοποθέτηση συντριβανιού, από το να αναζητηθεί το υπάρχον τμήμα και, εν ανάγκη, να «αναστηλωθεί» με όσες «προσθήκες» χρειάζονταν; Σύμφωνα πάντα, με τις υπάρχουσες περιγραφές αλλά και σύμφωνα με ανάλογα συντριβάνια στην Κρήτη. Όπως αυτό με τα περίφημα λιοντάρια που κατασκεύασε ο στρατηγός Μοροζίνι στο Ηράκλειο. Ο οποίος μάλιστα το κατασκεύασε να είναι και χρηστικό αλλά και αισθητικά «εμφανίσιμο» «..την έκαμα, γράφει για την κρήνη Μοροζίνι (λιοντάρια) στο Ηράκλειο, πιο φανήσιμη και πιο ωραία, με όλες εκείνες τις διακοσμήσεις που μπόρεσα, δηλαδή με ένα άγαλμα του Ποσειδώνα….». • Ανάλογα «φανήσιμη», όπως φαίνεται από την περιγραφή των αρμοδίων που αναφέρω πιο πάνω, ήταν και η ενετική κρήνη (συντριβάνι) του λιμανιού μας. Ο κοινός νους, λοιπόν, λέει ότι επανατοποθετώντας ένα συντριβάνι στην πλατεία... συντριβανίου της παλιάς πόλης, επιχειρείς να ζωντανέψεις εποχές. Να κρατήσεις το «χρώμα» του λιμανιού. Δεν φυτεύεις ένα «μοντέρνο» αναβρυτήριο. • Οπότε, επιλέγεις την επανατοποθέτηση του υπάρχοντος τμήματος του αυθεντικού ενετικού αναβρυτηρίου. Με τις προσθήκες που θα κριθούν αναγκαίες ώστε να υπάρχει «αναστήλωση» και- κυρίως- εναρμόνιση με την αισθητική και το χρώμα της παλιάς πόλης και του ενετικού λιμανιού. Αντ’ αυτού • Αντ αυτού, τοποθετήθηκε ,το υπάρχον «μοντέρνο» μαρμάρινο αναβρυτήριο με το γνωστό …φλοτέρ (αλά WC). Μία παντελώς άχρωμη και αδιάφορη για το χώρο κατασκευή. Η οποία δεν χρησιμεύει πουθενά, δεν αναβαθμίζει αισθητικά το χώρο και δεν δημιουργεί συνειρμούς με την βενετσιάνικη κρήνη. Επομένως, σε σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο και το χρώμα της παλιάς πόλης είναι παράταιρη και αντιαισθητική. • Ας δεχτούμε ότι ήταν μία λάθος επιλογή. Δεν πρέπει να διορθωθεί; Θα αφήσουμε να διαιωνίζεται, αυτό το ...μνημείο της δικής μας (αντι)αισθητικής στο μνημείο της παλιάς πόλης ; Πώς ζητείται «συμμόρφωση» ; • Και εάν, η δημοτική μας αρχή δεν αποφασίσει να το αλλάξει, πώς θέλει να συμμορφωθούν οι καταστηματάρχες και λοιποί που επιχειρούν στην παλιά πόλη και στον συγκεκριμένο χώρο, με τις προτάσεις της δημοτικής αρχής για τα σκιάδια και τις άλλες αταίριαστες με το χρώμα του λιμανιού παρεμβάσεις που έχουν κάνει. Πρώτα δεν πρέπει να παραδειγματίσει ο… δάσκαλος που διδάσκει ; Οιoνεί σήμα • Είναι λογικό να παραμείνει αυτό το σύγχρονο, αταίριαστο συντριβάνι ως –οιωνεί- πολιτισμικό σήμα που, όμως, λόγω της ιστορίας του αυθεντικού, καθορίζει, σε ένα βαθμό, και την ιστορική ταυτότητα της παλιάς πόλης; • Φαντάζεστε πόσο διαφορετική θα ήταν η εικόνα που θα έδινε η είσοδος στο λιμάνι από την Χάληδων, εάν υπήρχε το αυθεντικό συντριβάνι στην θέση του άχρωμου και αταίριαστου με το χώρο (θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε μία άλλη πλατεία) σημερινού «μοντέρνου» συντριβανιού; • Και άραγε, τι δικαιολογία θα έχουμε για την μουσειο-ποίηση του αυθεντικού αναβρυτηρίου αντί της επαναφοράς του στην θέση του –άμποτε βρεθούμε σε θέση να αιτηθούμε (με σοβαρές πιθανότητες) την πολυθρύλητη ένταξη της παλιάς πόλης στην Ουνέσκο ; • Το αυθεντικό αναβρυτήριο, βρίσκεται -ευτυχώς- ακόμα στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων. • Συνειδητοποιούμε, πόσο διαφορετικό θα είναι το πολιτισμικό «σήμα» που θα εκπέμπει η παρουσία του αυθεντικού συντριβανίου στην πλατεία, σε ντόπιους και επισκέπτες; Και πόσο η επαναφορά του θα αναβαθμίσει την παλιά πόλη και το λιμάνι μας ; • Τώρα, τι πολιτισμικό «σήμα» στέλνουμε;